Het schoonmaken van de opwerkingsfabriek in Sellafield aan de Ierse Zee zal BP 67,5 miljard gaan kosten (€ 80 miljard) gaan kosten, zo stelt een rapport van de Engelse rekenkamer (Public Accounts Committee). Sellafield, voorheen Windscale, is in het recente verleden herhaaldelijk negatief in het nieuws gekomen vanwege ongelukken met radioactief afval. Oorspronkelijk is Sellafield opgezet voor de productie van plutonium voor kernwapens. Later werd er een kerncentrale voor de elektricteitsproductie neergezet (beide zijn stilgelegd) en in 1994 werd een fabriek voor de opwerking van kernafval geopend. Opeenvolgende kabinetten hebben verzuimd greep te krijgen op de situatie op het terrein, aldus het rapport, waardoor er voor mensen en omgeving een gevaarlijke situatie is ontstaan. John Clarke van de instantie die belast is met de ontmanteling van kerninstallaties, de NDA, stelde dat er nooit harde beslissingen zijn genomen over de ontmanteling van Sellafield. De Ierse overheid dringt al jaren aan op de sluiting van het rampencomplex.
Bron: BBC

Gunter Pauli (Antwerpen, 1956) was eigenaar van Ecover, een bedrijf dat afbreekbare zeep verkocht (en nog verkoopt). Heel groen, maar Pauli ontdekte dat voor zijn milieuvriendelijke zeep palmolie werd gebruikt en juist palmplantages vormden een bedreiging van het nog resterende tropisch oerwoud in Zuid-Oost-Azie. Pauli viel van zijn groene geloof en richtte in 1994 ZERI (Zero Emission Research and Initiatives) op. Pauli werd blauw. De basis van zijn 'geloof' is dat de natuurkunde (soms natuur genoemd) ons de weg wijst naar een afvalvrije kringlooptoekomst. Afval bestaat niet meer (ook emissies zijn afval) of eigenlijk bestaat het nog wel, maar het is grondstof geworden. Kijk verder dan je neus lang is, is zijn credo. Afbreekbare zeep is mooi, maar is een slecht product als daarvoor kostbaar regenwoud moet worden gekapt. Een gezond milieu in Nederland ten koste van het milieu in Indonesie; dat kan de bedoeling niet zijn. Pauli schreef er een boek over, maar maakt er nogal een potje van.
(lees het hele artikel)

Sinds 2000 mogen alle eerzame (en oneerzame) burgers aan bedrijven en instellingen vragen welke gegevens die over je bewaren en wat ze daar zo al mee doen. Die bedrijven en instellingen moeten die gegevens binnen vier weken leveren. Mooie wet, die Wet Bescherming Persoonsgegevens, maar in de praktijk valt de werking er van nogal tegen. (lees het artikel).

Ingenieurs zijn over het algemeen aardige mensen, die er geen dubbele agenda op na houden. Je hoeft je bij ingenieurs zelden af te vragen: wat bedoelt hij/zij daarmee? Ingenieurs hebben echter ook het idee dat alle, of in ieder geval de meeste, problemen zijn op te lossen met behulp van techniek en dat politici, even weer grof generaliserend, vaak volslagen irrationele beslissingen nemen. Dat zouden ingenieurs veel beter doen. Kortom: er zouden meer ingenieurs in de politiek moeten zitten, dan zouden er heel wat problemen minder zijn en zou er niet zo lang gezwetst hoeven worden.
Aardige mensen, die ingenieurs, maar van politiek hebben ze geen kaas gegeten. Er zijn ingenieurs (geweest) in de politiek. Jeroen Dijsselbloem van de PvdA , met Diederik Samson één van de rode ingenieurs, is er een van (Wageningen) en ook voormalig VVD-Kamerlid Pieter Hofstra heeft een ingenieursopleiding (civiele techniek) genoten. Het blote feit dat niet alle ingenieurs in dezelfde partij zitten lijkt al een aanwijzing dat het probleemoplossend vermogen van de technisch geschoolde politici niet eenduidig één kant op wijst.
Wetenschappers zijn ook met eenzelfde soort saus overgoten, zij het iets minder pregnant dan ingenieurs, die tenslotte de praktijkmensen bij uitstek zijn (de ingenieurs, bedoel ik). In de politiek zijn ze schaars. Hier en daar verdwaalt er wel eens eentje in Den Haag. Plasterk is daar een voorbeeld van. Robbert Dijkgraaf, voormalig president van KNAW en tegenwoordig president van het IAS in Princeton (VS), vindt dat er bruggen tussen de wetenschap en de politiek zouden moeten worden geslagen, waarbij de politiek de kennis van de wetenschap benut en waarbij die politiek voor lief moet nemen dat onzekerheid een zekerheid in de wetenschap is.
(lees verder)

Tegen 2001, vond het rangschikken van het menselijke genoom een verrassend klein aantal genen, maar veel niet-codeert 'troep' DNA. Nochtans, het oude idee van het genoom als koord van genen die met onbelangrijke niet-codeert DNA worden gestrooid is niet meer houdbaar. Het ENCODE consortium openbaarde deze maand dat veel van zogenaamde 'troepDNA' ook in RNA met extra maar nog grotendeels onbekende functies wordt gekopiëerd. Dit is een reusachtige verandering. De genen moeten niet blijkbaar zelfs de beste eenheid van overerving zijn.

Bron Whatsnew/Bob Parks; uit Engels vertaald door Systran-vertaler

Tja, het wordt hier almaar saaier. Geen leuke verhaaltjes meer over afgeknapte diezajnneuzen, maar harde verkooppraat. Ik heb een winkel(tje) en dat boek over synthetische biologie moet verkocht worden. Op de stek van de RUG kun je een gesprekje met co-auteur Bert Poolman bekijken. Niet echt flitsend, maar ik voel me toch gestreeld.

Wereldwijd gebruikt bijna de helft van alle mannen tabak en zo'n 10% van de vrouwen. Een slechte gewoonte, zo staat te lezen in het jongste rookoverzicht (GATS) van professor Giovino van de universiteit van Buffalo, waar overheden veel te weinig aan doen om die terug te dringen. Jaarlijks overlijden er zo'n zes miljoen mensen aan de gevolgen van tabaksgebruik.
Lees meer...

Synthetisch bioloog George Church, werkzaam aan de medische onderzoeksschool van Harvard, is er (met collega-onderzoekers) in geslaagd 53 426 woorden en 11 plaatjes uit een boek (5,3 MB) op te slaan in DNA-code, waarbij twee nucleotiden de digitale nul (A en C) en twee de digitale 1 (T en G) voorstelden. Tot nu toe was men niet verder gekomen dan een magere 8 kB. Church denkt dat DNA een grote potentie heeft als materiaal om digitale bestanden op te slaan. Naast de grote datadichtheid zou de duurzaamheid van dit 'opslagmedium' een groot voordeel zijn.
Op die duurzaamheid valt nog wel wat aan te merken. DNA is een organisch materiaal en dat is in het algemeen toch een stuk minder duurzaam dan een anorganisch materiaal. Verder is het onbegrijpelijk dat onze George niet meteen overgestapt is op een viertallig systeem, als hij toch over vier verschillende nucleotiden beschikt (tussen (): nucleotiden zijn de bouwstenen van DNA). Dat verhoogt de opslagcapaciteit, dunkt me, of is dat een dom idee?
Bron: bdw

Cees Dekker heeft het boek gelezen. Kennelijk met genoegen gezien zijn tweet. ?@cees_dekker: Boek 'Synthetisch biologie' van @arnoschr & Poolman gelezen: informatief, mooi geïllustreerd, toegankelijk, vlot,nl http://www.kennislink.nl/publicaties/synthetische-biologie-in-de-schijnwerpers 1/2. Ik zou bijna gaan blozen...

Lang geleden - eind jaren '60, begin jaren '70 - was er nog een heel gedoe in Nederland omdat de destijdse president van de VS, Lyndon B. Johnson, door demonstranten tegen de Vietnam-oorlog van de Amerikanen 'moordenaar' werd genoemd. Dat was, bepaalde een rechter, het beledigen van een bevriend staatshoofd. Sedertdien werd tijdens de talrijke Vietnam-betogingen de kreet populair Johnson molenaar. In een al weer wat belegen artikel op internet wordt gemeld dat in een jaar tijd 12 000 El Kaida- en Taliban-strijders zouden zijn doodgeschoten of opgepakt in het kader van een geheim anti-terrorismeprokject van de VS. Volgens welk rechtsysteem gebeurt dat? Welke rechter heeft ze veroordeeld, hoe is de bewijsvoering gegaan? Niks, nergens. Ze stonden op een geheime lijst, waarmee hun doodvonnis of gevangenneming was getekend. Het is een wereldwijd schandaal, waar niemand zich druk om schijnt te maken. En dat allemaal met de goedkeuring van Barack Obama, de Amerikaanse winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede...
Zie ook Geleerd uitschot.

Het is een zware bevalling geworden en het eindresultaat is niet helemaal smetteloos, maar het is dan toch uiteindelijjk een boek geworden. Een boek over een lastig, maar intrigerend onderwerp: synthetische biologie. Iedereen zou het moeten lezen, omdat het onderwerp iedereen aan gaat, maar dat is, laten we de werkelijkheid niet uit het oog verliezen, te hoog gegrepen. Even los van mijn eigen belang: Laat nu die discussie rond dit thema eens LOSBARSTEN. Om er nog maar eens een platitude tegenaan te gooien: Synthetische biologie is te belangrijk om aan synthetisch biologen over te laten. Als alles goed gaat, zal begin volgend jaar bij Springer Spektrum een Duitse versie van het boek uitkomen; niet alleen een papieren, maar ook een digitale. Amerika (ook Springer) staat nog in de wacht evenals Frankrijk... .
(Zie ook blog van Gert Korthof, de recensie op Kennislink en de bespreking in Stentor.

Aj, dat doet pijn dat onderzoek van Hillel Alpert van Harvard. Nicotinepleisters, -kauwgom of -spray helpen niet om van het roken af te komen, zo meldt Der Spiegel naar aanleiding van een artikel van Alpert et.al. in het blad Tabacco Control. Ook professionele begeleiding vergrootte de kans niet op het definitief stoppen met roken. Sterker nog: zware rokers (meer dan 20 sigaretten per dag of de eerste binnen een half uur na het opstaan) die geen nicotinehulpmiddelen in de vorm van pleisters, sprays of kauwgom gebruikten, hadden een grotere kans weer te gaan roken als de stoppers die dat niet deden.

Dr.No, de kwade genius in de James Bond-films, is de schuldige aan het slechte imago van kernenergie. Dat stelde de voorzitter van de Engelse maatschappij voor scheikunde David Phillips tijdens een bijeenkomst ter viering van de vijftigste verjaardag van de gelijknamige film. Volgens de RSC-president heeft dr.No met zijn persoonlijke kernreactor een uiterst negatief beeld van kernenergie geschetst, als iets dat door villeine geesten kan worden gebruikt om de wereld te overheersen. Phillips is een voorstander van het gebruik van meer kernenergie. Geef mij zo'n voorstander en je geen tegenstander meer nodig. Er zijn nog geen berichten dat zijn aftreden als RSC-voorzitter wordt geëist.
Bron: BBC

6 januari 2012 - Gelukkig een nieuw jaar en kijk eens in de poppetjes van mijn ogen. Daar is heel wat in af te lezen. Als iemand je interessant vindt of irritant, worden zijn/haar pupillen groter. Het is dus zaak om, als je een verhaal vertelt of iemand probeert te versieren, de ander goed aan te kijken. Het schijnt zelfs zo te zijn dat je de politieke overtuiging er uit kan aflezen. Bij het noemen van namen uit diens/dier eigen politieke hoek, worden de pupillen groter, als er namen van politieke vijanden langskomen worden ze kleiner. Dit is overigens nauwelijks nieuwe kennis. Het effect is al vele jaren bekend.
Waarom ik er dan over begin: het is leuk en het werd rondgekwetterd. O ja, kunnen we die vergrotingen en verkleiningen ook daarwerkelijk zien. Tsja, dat wordt lastig en dat wordt nog eens bemoeilijkt doordat de grootte van de pupillen ook verandert als de lichtinval varieert. Is dit nu een staaltje van onnutte wetenschap?

22 december 2011 - Het lijkt wel of de Tweede Kamer het de Eerste Kamer wil inpeperen: bemoei je met je eigen zaken. De senaat had in haar wijsheid besloten dat het Elektronische PatiëntenDossier (EPD) er niet moest komen. Half november nam die onbekookte helft van de Staten-Generaal een motie aan die er bij de regering (minister Schippers) op aandringt, ondanks het njet van de senaat, met dat manke project door te gaan.
Nu krijgen die kortzichtige sukkels van de Tweede Kamer steun van de markt, o blijdschap. De zorgverzekeraars gaan huisartsen dwingen met een private EPD mee te doen: in de contracten wordt gewoon gesteld dat huisartsen verplicht zijn zich aan te sluiten bij het landelijk schakelpunt, het 'ruggemerg' van het EPD. De Vereniging van Huisartsen is niet blij, stelt het webblad Webwereld. Schippers, voorstander van het lekke dossierproject, denkt waarschijnlijk: Kan het niet linksom, dan maar rechtsom. Ik wil niet stoken. maar Schippers is lid van de VVD.

23 november 2011 - En ja het klopt: vrouwen zijn kouwelijker dan mannen. Dat ligt aan die verdomde hormonen. Oestrogeen verwijdt de bloedvaten. Als de temperatuur daalt tot ergens in de buurt van de 15° C worden de bloedvaten naar de 'extremiteiten' (handen, oren, maar ook huid) wat afgekneld om het binnenste van het lichaam op temperatuur te houden. Dat zou te maken hebben met de voortplanting, stelt de Duitse endocrinoloog Johannes Wagner. Zwangere vrouwen die in een te koude omgeving verkeren worden, eerder dan mannen, gedwongen maatregelen te nemen om de vrucht te behoeden voor te grote afkoeling. Tsja, zo lul je overal een punt aan, denk ik dan. Vrouwen zijn toch niet altijd zwanger?
De temperatuurhuishouding van mannen werkt eigenlijk op dezelfde wijze als die van vrouwen, stelt de Duitse uitscheidingskundige (gelukkig maar). De bloedvaten naar de extremiteiten wordt ook afgeknepen als de temperatuur daalt, maar bij een lagere temperatuur dan waarbij vrouwen het koud krijgen (scheelt een paar graden). Mannen hebben gemiddeld meer spieren dan vrouwen (40 tegen 25%, dat ligt dan weer aan het hormoon testosteron) en spieren genereren veel warmte. Bovendien hebben mannen een dikkere huid. Letterlijk, dan. En natuurlijk minder oestrogeen. Zo, dat weet je dan ook weer. Ik heb altijd gedacht dat dat kouwelijke iets te maken heeft met het maandelijkse bloedverlies, maar ja, ik ben geen deskundige (op geen enkel terrein) en een man.
bild der wissenschaft

14 november 2011 - Op 18 november verschijnt De Hoofdredacteur, een bundel beschouwingen en portretten over de hoofdredacteur in het moderne medialandschap van de onvolprezen meesteropleiding Journalistiek van de Rijksuniversiteit Groningen. Dat lieve volk daar heeft drie jaar gekeken naar de huidige taakopvatting van de moderne hoofdreadacteur. In die drie jaar zijn er vijftig gesprekken gevoerd. Mwah. Niet erg indrukwekkend, maar goed, het resultaat kan dat goedmaken. Hoe zit het volgens onze academische journalistjes? Hoofdredacteuren zouden op steeds meer borden tegelijk moeten spelen: redactie, directie, technologie en de lezers. Zohooh! Dat deden ze vroeger natuurlijk niet. Er was geen directie, er hoefde geen geld verdiend te worden en aan lezers had je maling. Er zijn, niet eens zo lang geleden, tijden geweest dat de hoofdredacteur de voetveeg van de mediaeigenaars was. Ik moet bekennen dat ik het door het Stimuleringsfonds van de pers betaalde verslag niet heb gelezen, maar het persbericht van de RUG wekt in ieder geval de indruk dat, laten we het vriendelijk zeggen, er is uitgegaan van een onbestaande figuur: de almachtige hoofdredacteur.
Er zijn machtige hoofdredacteuren geweest, zeker, maar dat kon bij de gratie van hun relatie met de eigenaars van het medium. Daar lag de echte macht. Ik zou zelfs willen beweren dat hoofdredacteuren vroeger op meer borden speelden. Naast de genoemde vier, kwam er vaak nog de partij en/of de godsdienstovertuiging bij. Het lijkt me flauwekul te beweren of op zijn minst discutabel, dat de hoofdredacteur van nu het moeilijker heeft dan zijn collega van een paar decennia geleden. Verder is dit natuurlijk een heel onjournalistiek stukje, want, zoals gezegd, ik heb dat verslagje van drie jaar werk niet gelezen. O ja. Het Genootschap van Hoofdredacteuren heeft ook zijn medewerking verleend. Tja, die willen natuurlijk niet de indruk wekken dat ze een luizenbaan hebben...

Af en toe denk je dat je in een gekkenhuis terechtgekomen bent. NS, die wakkere onderneming, moest zonodig treinstellen bestellen, waar geen wc's in zaten. Mensen konden hun ongerief best ophouden in die paar minuten dat ze in zo'n Sprinter zouden zitten, vonden de treinmeesters. Stom geleuter, natuurlijk. Pak maar eens een paar Sprinters achter elkaar en zie dan vervolgens maar eens op een legale manier van je overtollige vocht af te komen. Het lijkt er op, maar zeker weet ik het niet, dat NS voor een fors bedrag weer wc's gaat inbouwen, maar vooralsnog zullen we het met plaszakjes moeten doen. Zo luidt althans een aankondiging in de krant van 7 oktober 2011.
Grote hilariteit: zijn ze nou helemaal van de wc-pot gerukt daar in Utrecht? Waar vullen we die zakjes? In de lege bestuurdersruimte aan de achterkant van de trein (het wordt steeds gekker). De 'meesters' zijn daar niet blij mee: hun werkruimte als urinoir! En hoe zit het met mensen die moeten poepen? Laatst moest ik zeer nodig nadat ik wat Sprinters had doorlopen. Ik moest maar kon (dus) niet. Op het station waar ik aankwam, was de wc op slot. Wat doe je dan?

Altijd al afgevraagd waarom nieuwbakken vaders altijd wat aan de zijige kant zijn, terwijl ze in normale doen voortdurend op jacht zijn vanachter een pot bier? Dat komt door de lagere testosteronspiegel, domkop. Je weet wel, dat hormoon dat er voor zorgt dat mannen zich als beesten gedragen. Tenminste als je gelooft in de onderzoeksbekwaamheden van Christopher Kuzawa et.al. van de Amerikaanse Northwestern University. Zo'n lagere testosteronspiegel was al bij mannelijke dieren geconstateerd die de broedzorg op zich nemen, maar heerst kennelijke ook bij mensenmannetjes. Mannetjes met een hoge testosteronspiegel waren eerder aan de vrouw, zo bleek. Hadden ze eenmaal een vrouw aan de haak geslagen en voor nageslacht gezorgd, dan daalde hun testosteronspiegel. Bij de vrijgezellen in de onderzoeksgroep (624 20-ers die vijf jaar werden 'gevolgd') werd zulks niet geconstateerd. Hoe intensiever de vaders bij de broedzorg betrokken waren, hoe lager hun testosteronspiegel. Wat de kip is en wat het ei vertelt het verhaal niet.
Een lagere testosteronspiegel is niet alleen prettig voor de broedzorg, maar heeft ook een gunstig gevolg voor de gezondheid van de mannen. Daardoor zouden ze beter beschermd zijn tegen bepaalde chronische ziekten zo stelt het bericht in bild der wissenschaft, dat geen melding maakt om welke ziektes het gaat.

Wetenschap en kunst, het heeft zo weinig met elkaar te maken, maar eigenlijk ook heel veel. Het maakt me eigenlijk geen bal uit. Ik heb, voor mijn doen, cultureel gedaan en de beeldenroute in Amsterdam-Zuid gelopen. Mooi en rommel (vind ik), gratis te bewonderen. In het echt zijn die foto's natuurlijk veel mooier (dit zijn kleine 'afdrukjes'), maar daar werken we nog aan.

Ik maak me druk om mijn taal. Dat is in Nederland niet gewoon (behalve als het om spelling gaat, maar dat is alleen maar een afspraak hoe je taal vastlegt). Buiten wat oude stukjesschrijvers als Hofland lijkt zich niemand druk te maken om het verdwijnen van de vanzelfsprekendheid van het gebruik in Nederland van het Nederlands. Een jaar of tien geleden heb ik daar wat stukjes over geschreven. Voor een boekje dat er nooit gekomen is. Ik gooi ze nu maar op het wereldwijde web. Kom later niet bij mij klagen dat het Nederlands is verdrongen naar de randen van de maatschappij. Ik heb jullie gewaarschuwd...

Het moet toch niet gekker worden. De ov-bedrijven hebben een nieuwe vervoerskaart ontwikkeld. Wat ze er ook over zeggen, dat was puur eigenbelang, die ov-chipkaart. Dat is in vele opzichten een onding: kraakbaar, schendt alle privacyregels en buitengemeen onhandig in het gebruik. Vooral oudere mensen, waar ik zo langzamerhand ook toe behoor, raken de kluts kwijt van dat klereding. De door god boven ons gestelde overheid laat het vies afweten en ook onze volksvertegenwoordiging snurkt vrolijk door (Griekenland is het toverwoord).
Maar er is goed nieuws, zegt een woordvoerder van de kaartk(n)utselaar TLS: "Ouderenorganisaties geven in samenwerking met TLS cursussen over de ov-chip. Hier kunnen ouderen leren met de ov-chip om te gaan." Die zijn daar echt de weg kwijt, bij TLS. Het zou zo moeten zijn dat de techniek in dienst van de mensen staat. Ammehoela, vinden die klungels bij TLS: de mens past zich maar aan. Prima argument om voortaan het openbaar vervoer te mijden...

Dat heeft nog knap lang geduurd, maar uiteindelijk ben ik er toch in geslaagd een boek gedrukt te krijgen. Gewoon op papier en het ziet er schitterend uit. Het is een biografie van Hugo de Vries geworden. Niet meteen een favoriet van me, maar wel een wetenschapper met een opmerkelijke (en destijds opgemerkte) loopbaan. Begin twintigste eeuw was hij een wereldster, omdat hij een degelijke theorie had bedacht hoe nieuwe soorten ontstaan. De Vries wilde daarmee de gaten dichten in de evolutietheorie van zijn grote idool Charles Darwin. De Vries' mutatietheorie maakte grote furore in de wetenschappelijke wereld en Erwin Schrödinger, die van de gelijknamige vergelijking, plaatste in 1943 De Vries' mutatietheorie nog op dezelfde hoogte als de kwantumtheorie. Toegegeven, Schrödinger was een natuurkundige, maar hij deed die uitspraak in een lezing die hij in Dublin hield waarin hij een antwoord op de vraag zocht wat leven nu eigenlijk is.
Tegenwoordig is De Vries eigenlijk alleen nog maar bekend als herontdekker van de wetten van Mendel. Hoewel, bekend? De meeste mensen kennen Hugo de Vries hooguit als straatnaam en zelfs vele b.i.o's (biologen in opleiding) hebben nog nooit van Hugo de Vries gehoord. Dat zegt wat mij betreft meer over de het niveau van de hedendaagse academische opleiding dan over de verdiensten van Hugo...

Kranten hebben er nogal een handje van om allerlei uit milieuoogpunt nogal bedenkelijke dingen groen te noemen of te voorzien van een groene waas zoals, spaarlampen, biomassa of het inzamelen van kunststofafval. De elektrische auto is van die 'valse milieuvrienden' wel de meest in het oog lopende. Als we allemaal in elektrische auto's zouden rijden, zou het milieu daar behoorlijk van opknappen. Puur gelul, natuurlijk. Elektrische auto's lopen niet op water, vreten niet minder ruimte dan de ottoauto's en zijn vanwege hun geringe geluidsproductie misschien nog wel verkeersonveiliger dan de verbrandingsauto. De auto's op de schroothoop zou de beste oplossing zijn, dat scheelt een hoop ruimte en het milieu knapt er echt van op.
Over elektrische auto's wordt nog meer onzin verkocht. Dat er overal oplaadpunten zouden moeten komen zoals we nu een fijn net van benzinepompen hebben. Waarom dan toch? Je zou toch, als je dan toch per se in een e-auto wilt rijden zo'n (on)ding kunnen voorzien van verwisselbare accupakketten? Leeg pakket er uit en vol er in. Is waarschijnlijk nog sneller dan brandstof tanken. Moet toch niet moeilijk zijn zo'n systeempje te bedenken en te standaardiseren voordat we met een woud van oplaadpunten worden opgezadeld. Beter ware het als we er nooit aan begonnen.

Got, het is mijn partij niet, maar daarom hoeft zo'n club niet meteen abjecte standpunten te hebben. De VVD, bedoel ik. Rutte is aardig opgetrokken, alleen moet hij zich nu nog bewijzen. Om daadkracht te tonen heeft zijn kabinet er meteen wat dingetjes doorgedrukt, die, vooral, met de autogekte te maken hebben. VVD is de partij van de auto geworden (kennelijk bij die club synoniem met vrijheid) en zo staan daar in het kader van de campagne voor de Statenverkiezingen een stel in het wit geklede liberale prominenten (of malloten, het ligt er maar aan hoe je het bekijkt) te juichen met een bordje met 130 in de hand. Ook komt er nog meer asfalt. Hele landschappen verdwijnen onder de zwarte plaag, terwijl elk nuchter rekenend mens weet dat dat stompzinnige onzin is...

Nederlandse werknemers maken lange reistijden, stond onlangs in onder meer De Volkskrant. Aan die conclusie uit een OESO-onderzoek worden vergaande conclusies geknoopt: Nederlanders zijn te honkvast, de ontslagbeveiliging is te hoog en dat soort zaken. Meneer Aart Jan de Geus, plaatsvervangend secretaris-generaal van de OESO, vindt zelfs dat die 'lange' reistijd wijst op de inflexibiliteit van de Nederlandse economie. Pfff, grote woorden voor een prutsprobleempje. Eerlijk gezegd vind ik 50 minuten reistijd per dag niet erg veel: 's morgens 25 minuten heen en 's avonds 25 minuten terug. En hoeveel langer reizen we hier van en naar ons werk? Wel tien minuten meer dan in Groot-Brittannië en Hongarije, nummer 2 en 3 op de OESO-lijst van lange reistijden. Nou, nou, nou, het is niet mis. Af en toe bekruipt je de gedachte dat we wel een erg gelukkig deeltje van de wereld moeten leven als we ons met zulke nonsensproblemen kunnen bezighouden. Ik heb makkelijk praten. Ik zit op 20 seconden (de tijd om de trap op en af te lopen bij me thuis).

Je weet natuurlijk nooit of het waar is. Misschien gaat die uitspraak alleen op voor Japanse studenten. Zoals bekend hebben vooral psychologen er een handje van hun proefpersonen lekker dichtbij te zoeken: op de campus of in de collegezaal. Yoshimitsu Inoue van de internationale universiteit van Osaka heeft uitgevogeld dat vrouwen pas bij grotere inspanningen gaan zweten, terwijl mannen dat al veel eerder doen. Ook blijken geoefende sporters 'beter' te zweten, dan ongeoefende, maar dat lijkt me logisch. Inoue trok die conclusie op basis van rondjes op de hometrainer van maar liefst 37 slachtoffers (20 vrouwen en 17 mannen). Wat de nationaliteit van die proefpersonen betreft zwijgt het bericht stil, maar hoogstwaarschijnlijk waren Japanners oververtegenwoordigd. De Japanse onderzoeker geeft ook nog een evolutionaire slinger aan zijn verhaal. Vrouwenlichamen bevatten minder water dan mannenlijven en hebben dus sneller een watertekort. Ook zou het matig zweten gunstig zijn in warmere streken. Mannen zouden met hun 'zweetgedrag' voordeel hebben bij grote lichamelijke inspanningen. Pak er maar uit wat je het mooiste vindt, denk ik dan. Die mannen hebben het dan slecht in de tropen en die vrouwen zijn liever lui dan moe. Maar waarom hebben die eigenschappen zich überhaupt zo verschillend ontwikkeld? Zo'n verklaring met verwijzing naar de evolutie is gewoon een kip/ei-verhaal en dan misschien nog wel een dat alleen geldt voor de Japanse afdeling van de mensheid.

Viel erg tegen, Oostvaarders. Als ongerepte natuur dan. Tikkie saai. Hele stukken leken sprekend op de Friese weilanden met hier en daar een niet-grasplant. Het zandepôt leek zelfs op een golfbaan. Overblijfsel van de oorspronkelijke plannen met dit gebied als landbouwgrond. Ook de sloten zag je nog duidelijk.
Oostvaardersideoloog Frans Vera hield voor een groep wetenschapsjournalisten een gloedvol betoog over de schuivende ijkpunten: wat vinden wij natuur(lijk). Er was felle oppositie uit de zaal, maar Vera gaf geen krimp. De rond dertig wetjo's kwamen op hun bolderkartocht een bambi tegen die geen poot meer kon verzetten. Boswachter hans ging op onderzoek uit, wist niet wat hij had, maar hij moest uit zijn lijden (?) verlost worden. Opmerkelijk hoe gretig die klus ter hand genomen werd door een schutter met een geweer met buitengemeen grote gouden (?) kogels voor zo'n kleine bambi. De Tweedekamerdiscussie over die zielige dieren laaide weer op, maar de meesten hadden een bambiboutje wel lekker gevonden. Barbaren, die wetjo's.

We weten het al lang dat meer asfalt geen bal helpt, maar die domme Eurlings is euforisch: de A4 wordt doorgetrokken. 'Cruciaal asfalt' noemt het ministerie van Volksgezondheid en Milieu dat en voegt aan deze onzinkwalificatie de gotspe toe dat de "natuur tussen deze steden een impuls" krijgt. Hoe lul je recht wat krom is. O nee, ik lees verkeerd. Die weg is helemaal niet bedoeld om fileproblemen op te lossen schrijft Vrom in een persbericht, maar om de mobiliteit in de zuidelijke randstad een impuls te geven. Die zijn echt gek geworden daar op het departement van Huizinga (die van dat heen-en-weer-vliegen naar Italië).
En Eurlings pakt door, samen met Huizinga. De weg van het Vaanplein naar de Maasvlakte was wat aan de smalle kant. Daar komt dus meer asfalt en verder was er dringend behoefte aan een goede verbinding tussen Dinteloord en Bergen op Zoom. Die verrukkulukke A2 tussen Amsterdam en Utrecht, een baantje of tien, blijkt wat minder paradijselijk dan de Volkskrant onlangs beschreef. Beetje gekloot met een tunnel. Waar heb ik dat meer gehoord?

De Spoorwegen hebben het er steeds over, over die extreme winter van 2009/2010. Of iets extreem is, is natuurlijk afhankelijk van je definities, maar zelfs voor Nederlandse begrippen was de afgelopen winter niet heel bijzonder. Op mijn buitenthermometer is de temperatuur nooit beneden de - 5°C geweest.Goed, ik woon in Amsterdam en daar is het wat warmer dan op het platteland, maar veel kouder dan 10, 12 graden onder nul is het niet geweest. In Waterland, hier vlak boven Amsterdam kon je niet of nauwelijks schaatsen, omdat er onvoldoende ijs lag. Normaal gesproken is Waterland voor mij in de winter de plaats van mijn eerste schaatstocht. De Spoorwegen, en de kranten mekkeren het bedrijf braaf na, houden het op extreem, omdat je bij extreme omstandigheden op overmacht kunt wijzen. Je kunt er dus niks aan doen en hoeft dus ook geen boetes te betalen voor het niet nakomen van de dienstregeling. Bij de eerste sneeuwvlokjes lag het treinverkeer al plat. In Rusland zijn ze nog niet bijgekomen van het lachen (daar hebben ze het nu vreselijk heet van gekregen)....

Ach ja, je kunt het niet vaak genoeg zeggen: je word niet dik van niks. Nou ja, van niks doen wel. In Engeland heeft mevrouw Sigrid Gibson gekeken naar de hoeveelheid suiker die kinderen innemen in de periode van 1983 tot 1997 en ook naar alle energierijke stoffen die Engelse kinderen (van 10 tot 15 jaar) tot zich nemen. De hoeveelheid suiker in die periode is nauwelijks toegenomen terwijl de hoeveelheid andere energiehoudende stoffen, vooral vet, zelfs is afgenomen. Toch steeg in die periode het aantal overwichtige kinderen van 13% tot 21/22 % en steeg het gemiddelde gewicht zo'n twee tot drie kilo. Dus kunnen die zaken de steeds meer dikke kinderen in Engeland niet verklaren, aldus Gibson, die opgevoerd wordt als onafhankelijk voedingsdeskundige. Gebrek aan beweging is de verklaring voor de vervetting. Hoera voor mevrouw Gibson, zou je zeggen, voor het opentrappen van die open-deur. Maar wacht eens even... wat doet die verwijzing naar het Engelse suikerbureau bij dat verhaal? Onafhankelijk, mevrouw Gibson? En waarom heeft het tien jaar moeten duren eer U tot die conclusie kwam (het verhaal is gebaseerd op twee studies uit 1989 en 2000 over respectievelijk 1983 en 1997)? Mysterieus. En ik had altijd wel een hoge pet op van de betrouwbaarheid van mijn bron.
Bron: Eurekalert

Op 23 maart 1989 werd aan de Amerikaanse universiteit van de mormonenstaat Utah wereldnieuws gemaakt. Op een druk bezochte persconferentie aan de mormonen-universiteit in Salt Lake City zeiden Martin Fleischmann en Stanley Pons dat ze kernfusie hadden geconstateerd bij de elektrolyse van water. Vooral Fleischmann was niet zo maar een onderzoeker, maar een vooraanstaand Brits elektrochemicus, die al heel wat mooie resultaten op zijn naam had staan. Dus waren de oren gespitst. Weliswaar ging het om zwaar water met de waterstofisotoop deuterium en werden er paladiumelektroden gebruikt, maar de poort naar de hel stond op een kier. Die 'hel' is het inferno dat normaal gesproken nodig is om de versmelting van waterstofkernen tot heliumkernen te laten plaatsvinden. Die samensmelting (fusie) levert veel energie op en een belofte van de oneindige energiebron. Het was dus nogal logisch dat de media er boven op sprongen, maar ook de wetenschappers lieten zich niet kennen. Er was skepsis onder hen, vooral onder natuurkundigen. Natuurlijk was er skepsis. Waar kwam die grote hoeveelheid energie vandaan die gepaard ging met die 'fusie'? Op vele plaatsen in de wereld werd geprobeerd de proef van Fleischmann en Pons na te doen, maar het overgrote deel slaagde er niet in de truc van beide elektrochemici (dat was het eigenlijke vakgebied van het duo) na te doen. De meeste onderzoekers haakten na een paar maanden af, maar, onder meer, aan de 'eigen' universiteit van Utah in Salt Lake City bleven nog jaren een onderzoeksgroep actief op zoek naar de sleutel van de hellepoort. De 'officiële wetenschap' had het gehad met de koude fusie. Pons en Fleischmann werden dan wel niet als fraudeurs afgeschilderd, maar dan toch wel als prutsers in de hoek gezet en beide 'geleerden' namen op een gegeven moment de vlucht naar Frankrijk, waar ze, met geld van Toyota, nog jaren aan hun doodgeboren kind roken. Jarenlang hebben onderzoekers die zich met deze materie bezighielden zich in verbitterde afzondering van het offici&eumlle wetenschappelijke congressencircuit opgehouden, maar er gloort weer hoop voor ze. Op de jongste bijeenkomst van de Amerikaanse associatie van chemici (ACS) had op zijn jongste bijeenkomst van 21 tot 23 maart 2010 onder het motto nieuwe energietechnologie maar liefst 46 lezingen over koude fusie op het programma en daarnaast nog eens 12 zogeheten posters (praatje met plaatje in de wandelgangen). Kennelijk schamen de 'fusionisten' zich niet langer om in de openbaarheid te treden en is ook het 'officiële wetenschapscircuit' weer vatbaar voor hun verhalen. Opmerkelijk is natuurlijk wel dat het weer om scheikundigen gaat, terwijl fusie toch echt het terrein van de natuurkundigen is.

Ik ben er een beetje laat mee. Het was een ANP-berichtje in de Volkskrant van 10 maart: "Dikke mensen kunnen het niet helpen". Psychologe Ilse Nijs schijnt dat te hebben uitgezocht en is op dat onderzoek gepromoveerd aan de Erasmus-zulo. Obesitas lijkt op een verslaving, maar de arme volvreters kunnen het niet helpen. Ach ja, het is een ziekte, een onbeheersbare dwang of wat dan ook. Wees lief voor de vetkleppen onder ons en scheldt ze niet uit, ze kunnen er immers niks aan doen. Dat onderzoek van Nijs heeft grote konsekwenties voor de hele maatschappij en voor de fictie van de vrije wil: wat we ook doen, we kunnen er niks aan doen. Waarom zou de vrije wil ons alleen ontbreken bij de keuze van ons voer? Weg met het strafrecht, weg met de oorlogstribunalen, want ze kunnen er immers niks aan doen. En hoe zit het met het onderzoek van Nijs. Deugt dat wel? De vraag doet niet ter zake, want Nijs kan er immers ook niks aan doen. Maar dan moet er toch een verklaring zijn waarom er in het ene welvaartsland, de VS, zo oneindig veel meer vetkleppen zijn dan in het andere, Frankrijk. Waarschijnlijk kunnen die Fransen daar ook niks aan doen.
Bron: De Volkskrant

Het is altijd leuk om iets te lezen dat je eigen vooroordelen ondersteunt. Nu weer: rennen is zinloos. Nadat een paar jaar geleden VU-wetenschappers hebben aangetoond dat opwarmen voor een sportwedstrijd niet helpt om blessures te voorkomen (het kan net zo goed zonder), schokt de academische wereld nogmaals de wereld van de neurotisch bewegende medemens. Rennen is uit energetisch oogpunt onvoordelig. Het is beter dat je te voet gaat.
Rennen kost 70% meer energie dan lopen, hebben onderzoekers van de mormonenuniversiteit in Zoutmeerstad (Salt Lake City) aangetoond. De menselijke voet blijkt niet geschikt om te rennen, vond David Carrier uit. Bij het rennen komt de renner eerst op zijn hiel terecht en wikkelt dan zijn voet via bal en tenen af. Door een slechte balans gaat bij het neerkomen van de voet op de grond veel energie verloren, zo is Carriers verklaring.
Lopers zal dat allemaal geen moer uitmaken. Het gaat om de kick van de endorfinen en van de prestatie. Daarnaast is die energiesmijterij voor sommigen natuurlijk juist een aansporing om te gaan rennen: raak je toch mooi een hoop overtollig welvaartsvet mee kwijt. En ik vraag me af: waarom duurde het zo lang....?
Bron: bild der wissenschaft

Het gaat de goeie kant op. Dan heb ik het niet over de economie (daarvan weet ik niet wat de goeie kant is), maar over de nieuwjaarswensen. Hou me te goede: ik ben erg voor tradities en, dus, ook voor zelfgebreide nieuwjaarskaarten, maar wat moeten we met die fabrieks(e-)kaarten? Gelukkig zijn bedrijven en overheidsinstellingen er mee opgehouden ze rond te sturen (of misschien val ik buiten alle relatiebestanden; ik sluit dat niet geheel uit), die kaarten. Ik doe het ook niet meer. Ik wens iedereen elke dag alle goeds. Het boekje met wat verhaaltjes en tarieven is er weer, maar voor de trouwe stekgangers (een uiterst select publiek, overigens) bevat dat geen nieuws. Misschien laat ik het wel weer drukken...

Er is iets heel vreemds aan de hand. Terwijl eind jaren '70 begin jaren 80 nog heftig gediscussieerd werd over de gevaren van genetische manipulatie (modificatie zeiden de voorstanders), is het nu rond het onderzoek aan de 'kern' van het leven angstwekkend stil. Als convergerende technologieen hun beloften gestand doen, wordt de weerstand van levende organismen gebroken, staat er wat onheilspellend te lezen in het rapport "Leven als bouwpakket" van het Rathenau-instituut dat onlangs is uitgekomen. Zelfs als de beloften van deze bij elkaar komende technologieen buitengewoon speculatief zijn, dan geeft deze analyse aan welke de visioenen zijn die richting geven aan veel onderzoek en technologische ontwikkelingen, gaat het rapport verder. Wat is er aan de hand? Door de voortgaande ontwikkeling en vooral het 'samenkomen' (convergeren) van de nano- , bio- en informatietechnologie, wordt er stevig gemorreld aan de fundamenten van ons bestaan en aan de ideeëen die we hebben over leven en moraal. En geen haan die er naar kraait. lees verder....

Kinderen van een jaar of twee, drie leren weinig van de tv of althans ze leren de betekenis van werkwoorden niet. Werkwoorden zijn voor heel jonge kinderen moeilijker te leren dan woorden voor voorwerpen en daarom wilden onderzoekers van de Temple-universiteit in Philadelphia (VS) eens uitzoeken of tv daarbij kan helpen. Niet dus. Alleen als een volwassene meekeek en de handeling, die later getoond werd, voordeed, konden de kleintjes zich dat woord herinneren. Dat mankement is overigens voorbij als ze ouder zijn dan drie.
bron: bild der wissenschaft

Een krappe 1000 km in 'fietsvijandig' Engeland gefietst (en Frankrijk, België en Nederland). Het mocht wat. De conditie is goed, maar het klimvermogen gaat met het jaar achteruit. Fris aan de arbeid of gaan we toch wat anders doen. Maar wat? Suggesties zijn welkom...

Virussen zijn nare dingen. Er kunnen hele pandemieën door ontstaan, al komt dat ook weer niet al te vaak voor. Maar je kunt er ook leuke dingen mee doen. Je kunt ze gebruiken om een veelheid aan mogelijkheden mee uit te proberen. Als je het erfelijk materiaal er uit haalt dan kun je ze gebruiken als reactievaatjes of als vrachtwagens om, bijvoorbeeld, medicijnen mee te vervoeren. De Nijmeegse akademiehoogleraar Roeland Nolte noemt virussen de lastige moleculen van de evolutie, maar met dit lastige 'molecuul' kun je leuke dingen doen. De Nijmegenaren nemen plantenvirussen.
Zelf ook wat pipetwerk verricht om de eiwitmantel, die afbreekt door pH-verandering, van een virus zich weer te laten assembleren met in zijn binnenste polystyreensulfonaat in plaats van RNA. Zo'n bolletje is kleiner dan het oorspronkelijke virus. Drie groepen wetenschapsjournalisten concurreerden bij de proefnemingen. Mijn groepje (N & ik) zat in de mddengroep (zie plaatje) met een door een lichtverstrooiingsmeter gemeten iets te grote doorsnee (iets meer dan de te verwachten 18 nm). Dan kunnen studenten die proef ook doen, constateerde Nolte meteen praktisch. Met roestige wetenschapsjournalisten als proefkonijnen. Leuk instituut dat Instituut voor Moleculen en Materialen, maar dat komt waarschijnlijk door mijn opleiding: ooit heb ik scheikunde gestudeerd...






Foto Nico Hylkema

Zwaarlijvigheid is minstens zo'n groot gevaar voor de volksgezondheid als roken, zo blijkt uit een studie van de Oxford-onderzoekers Richard Peto en Gary Whitlock. Uit een onderzoek onder 900 000 volwassenen kwam naar voren dat zeer dikke mensen net zo ongezond leven als rokers en dat hun leven gemiddeld tien jaar korter is dan dat van mensen met een gezond gewicht.
De beste levenskansen hebben mensen met een Body Mass Index (gewicht gedeeld door lengte in het kwadraat) van 22,5 tot 25. Daarboven praten we over overgewicht. Een BMI tussen de 30 en 35 bekort het leven al met een jaar of drie, vier. Mensen met een BMI van meer dan 40 zijn de rokers onder de gewichtige personen: die leven tot tien jaar korter, berekenden Peto und Whitlock.
Dat roept om een wetgeving die mensen de toegang verbiedt tot eetgelegenheden met een BMI boven de 25. En natuurlijk moeten er kookbegeleiders komen die toezien op het eet- en beweeggedrag van te zware mensen. Laten we beginnen met die van boven de 40.
Bron: bdw

Kijk eens goed naar je vingers: als je ringvinger langer is dan je wijsvinger dan ben je geknipt voor beurshandel. Zoiets heeft John Coates van de universiteit van Cambridge uitgevogeld. De verschillen waren niet min. De lange ringvingers verdienden zo'n 11 keer meer dan de ongelukkigen met een, relatief, korte ringvinger. Ervaring doet ook wat: negen keer meer. De ervarenste lange vingers verdienden gemiddeld ruim £ 838 000, de korte vingers £ 154 000. Dat schijnt allemaal te maken te hebben met de hoeveelheid van het 'agressiehormoon' testosteron waaraan de handelaar-in-spé in de moederschoot is blootgesteld. Het concentratievermogen van de lange vingers is daardoor beter en ze zijn beter in staat snel een beslissing te nemen, zo gaat het verhaal. Lange vingers schijnen ook beter te zijn in competitieve sporten. Sociaal zijn ze dan weer wat minder goed uitgerust dan de korte vingers, hebben Belgische onderzoekers dan weer uitgevonden.
Het zal wel, denk je dan, al zijn die verschillen natuurlijk aanzienlijk. Bij hoeveel mannen is dat onderzocht. Bij 44 Londense handelaars. Lijkt me niet erg veel. En hoe zit het met vrouwen? Moeten die ook lange vingers hebben of handelen die gewoon niet? En wie heeft over de hele situatie, inclusief de zogenaamde kredietcrisis, het laatste half jaar het best gescoord? Tsja, weer zo'n onderzoekje dat meer vragen oproept dan het beantwoordt, maar misschien is dat ook de bedoeling.
Bron: BBC

De DowJones-index kennen we. Die geeft echter alleen de beurswaarde weer van Amerikaanse ondernemingen. We leven in een werelddorp, dus, willen we dat we een indicatie krijgen van het economisch reilen en zeilen van de wereld, moet de soep aangelengd worden met de rest van de wereld. Dat kunnen we er nog wel bij hebben, met die kredietcrisis (ik had bijna energiecrisis geschreven). Amerika is natuurlijk de grootste: liefst 42,27% van deze GlobalDow-index komt op het conto van de VS. Nederland doet ook mee. Met toch nog 0,29% draagt de Nederlandse economie (dat blijkt alleen de noodlijdende ING te zijn) bij aan de vaststelling van de nieuwe mondiale index. Het armlastige Griekenland is goed voor 0,44%. De noordse landen doen het allemaal beter dan Nederland met als topper Finland (0,68%). Kleine troost voor ons kikkerland is dat de opkomende wereldmachten als China, India en Brazilië ook niet overmatig bedeeld zijn met resp. 3,05%, 2,39% en 1,86%. America still rules the economic waves. Dat hebben we gemerkt. De financiële sector is goed voor 17% van de index. Dat zal in een volgende versie wel drastisch minder zijn, schat ik zo.
Bron: Financieele Dagblad 13 november 2008

Dat frut maar door: krijg je nou wel of geen kanker van een mobieltje? Welles, nietes, welles. En waarom zou je van bellen kanker krijgen, toch? Nu is er weer een groot onderzoek van het Internationaal Centrum voor Kankeronderzoek, onderdeel van de Wereldgezondheidsorganisatie, dat er op lijkt te wijzen dat langdurig en frekwent gsm-gebruik de kans op hersentumoren aanzienlijk vergroot, vooral op glioom. De studie baseert zich op een aantal onderzoeken in 13 landen, waaronder Frankrijk, Japan, Zweden en Denemarken. De definitieve uitspraak zal pas in de loop van het volgend jaar vergeven worden. Als je nieuwsgierig geworden bent kunt je zelf vast gaan grasduinen in de onderzoeksresultaten. Wordt zeer waarschijnlijk vervolgd.

Het papiertje met de aantekening heeft een tijdje op mijn vrij ordeloze bureau gezworven, maar ik kwam het weer tegen en hij is nog steeds leuk. Dat berichtje van die dame die zich bij de plastische chirurg een mooie neus had laten maken. Trots, natuurlijk, want zo'n neus is de basis van je schoonheid. Maar de aldus opgekalefaterde dame wenste ook haar rondingen goed uit te laten komen en droeg daartoe strakke truitjes. Die je over je hoofd moet trekken met die mooie gerenoveerde neus. Kon die niet tegen en hij brak af. Sneu voor die dame en ik ga nog eens bij mezelf te rade waarom ik dat zo'n leuk bericht vind.

Hoe raar dingen gaan. Wissenschaft.de meldt dat het blijkt te werken: wonden likken. Menno Oudhoff van het VU-ziekenhuis (tegenwoordig heel modisch Medisch Centrum geheten) heeft uitgevogeld dat histatine, een eiwit dat voorkomt in menselijk spuug, een anti-bacteriële werking heeft. De VU-onderzoekers hopen met de vinding geneesmiddelen te kunnen ontwikkelen voor brandwonden of voor chronische wonden die bij suikerpatiëenten vaak voorkomen.
Een opzienbarende vinding van Oudhoff of toch niet? Helemaal nagelnieuw blijkt de ontdekking van Oudhoff niet te zijn. In het Nederlands Tijdschrift voor de Tandheelkunde van 13 mei 2006 staat in een artikel van prof.dr.A.van Nieuw Amerongen te lezen: "Speeksel bevat een groot aantal eiwitten met antimicrobiële activiteit (Van Nieuw Amerongen et al, 2004a; Van Nieuw Amerongen, et al 2004b)." In dat artikel is sprake van de bacteriedodende werking van histatine-5 (het ging in dit onderzoek om de Candida albicans). Aj. ACTA, waar Van Nieuw Amerongen werkt, ligt niet ver van het VUMC. Tijd voor diepgaand onderzoek?
Bron: wissenschaft.de

In mei ben ik twee weken in Duitsland geweest. Eerst een weekje in Göttingen bij het Max Planck-instituut voor biofysische chemie en aansluitend was ik een week te gast bij EMBL in Heidelberg. Deze reis was geheel en al gestoffeerd door EICOS, een club die de band tussen wetenschap en wetenschapsjournalisten hechter/beter wil maken. De labs doen onderzoek op een voor mij vreemd terrein: de (cel)biologie. Het mijn idee was eens te onderzoeken hoe het met de nieuwste hype, de synthetische biologie staat. Mijn redenering is/was dat de natuurkunde, scheikunde en biologie elkaar weldra zullen ontmoeten op atoomschaal. Daar op dat snijpunt ligt de synthetische biologie. In Göttingen heb ik een beetje zitten fröbelen met computersimulatie; meer bepaald met aquaporine (het eiwit dat als waterfilter in een celwand dienst doet). Veel nieuws gehoord, maar dat kan ook moeilijk anders voor iemand die heg noch steg weet in de biologie. Liep tegen een STED-microscoop aan, een fluorescentiemicroscoop die de grenzen van het 'Abbe-verbod' qua resolutie heeft doorbroken met behulp van een slimme truc. Daardoor is het oplossend vermogen van deze lichtmicroscoop niet langer gebonden aan de onscherpte die Abbe 'voorschreef'. En aquaporine blijkt ook bruikbaar in het gewone leven. Ze hadden me al gewaarschuwd: synthetische biologie, daar hielden ze zich niet mee bezig.
Het Europese MoleculairBiologische Lab in het lauwtropische Heidelberg (33 °C bij een luchtvochtigheid van, ik schat, 95%) was zo mogelijk nog verwarrender voor een biologieleek. De pr-mevrouw van het EMBL had een net programma opgesteld waarbij we (ik was daar met mijn Griekse collega Vangelis Pratikakis) elke dag geconfronteerd werden met vier of vijf zeer gespecialiseerde onderzoekers (op het gebied van mikrotubuli, bijvoorbeeld). Het duizelde me somtijds (was biologie niet dat leuke vak waarmee je met een trommeltje onder de arm de natuur introk?), maar er zaten somtijds zelfs voor mij begrijpelijke en mooie dingen tussen. Zoals de eigenwijze Eric Karsenti, die zich met de zelforganisatie van mikrotubuli bezighield en en passant het bewijs zei te kunnen leveren dat God niet bestaat. Of de bedeesde Roemeen Alexandru Denes die de zenuwcellen van zeewormen bestudeert die nauwelijks minder genen hebben dan een mens en meer dan een vlieg en die tot de conclusie kwam dat de evolutie allesbehalve 'rechtlijnig' is. Karsenti zou zeggen dat dat het lot is: alles is per ongeluk ontstaan, ook het leven. En ja, zei de pr-dame met enige droefheid in haar stem, die STED-microscoop is eigenlijk hier in Heidelberg 'geboren'. Vette pech. Ik ben er nog niet klaar mee. In augustus is er in Heidelberg een publiekscongres over synthetische biologie, het terrein waar biologie en mijn 'eigen' scheikunde elkaar zullen ontmoeten. Hoe leven en dood elkaar zullen raken. Leven gaat dood, dat weten we, maar wanneer wordt dood materiaal levend?
Wat foto's van Göttingen en van Heidelberg.

Ben je oud en der dagen zat als er dingen opnieuw langskomen? Het lijkt of mensen het onwrikbare geloof hebben dat de dingen alleen maar beter worden. Dat we steeds knapper worden. En dan zie je de zoveelste doorbraak in brandstofcellen of zonnecellen langskomen, of komt het plan Lievense weer langsvaren of de zoveelste eindoplossing voor het fileprobleem, de zoveelste verdubbeling van de geheugencapaciteit die weer razendsnel wordt opgegeten door almaar uitdijende programma's.
Goed beschouwd lossen we niet zoveel op. Er zijn in de wereld nog steeds tientallen miljoenen mensen die amper te eten hebben. En fatsoenlijk drinkwater, wat toch wel het absolute minimum is voor iets dat lijkt op een menselijke bestaan, wordt steeds schaarser. Keer op keer wordt er op gewezen dat dat geen capaciteits- maar een verdelingsprobleem is, maar dat probleem hebben we in al die jaren niet in de greep gekregen. En in het westen viert het hedonisme alle dagen feest.
Er zijn simpele geesten die de wetenschap en in het verlengde daarvan de technologie aanprijzen als de oplossing voor al Uw problemen, maar de wetenschap en de technologie kurieren slechts am Symptom. : elke oplossing leidt tot nieuwe problemen.

Hebben we het nodig voor onze naakte bestaan? Nee, we mogen vooral niet achterop raken. Stel je voor dat we het Jutland van Europa worden. Ik ben daar nooit geweest, maar Jutland lijkt me best een aangenaam oord. Dat lijkt me een mooi streven, het Jutland van Europa worden. Oud en der dagen zat zeker? Nou en?

11 mei 2007 - Laat ik maar even vooropstellen dat ik geen koloniaal ben en ook het koloniale verleden niet wil goedpraten. Maar dan blijft nog steeds de vraag interessant waarom er in Indonesië geen Nederlands geproken wordt. Er hebben zich daar niet al te veel mensen in Nederland het hoofd over gebroken, maar Kees Groeneboer is daarop, met zijn studie "De weg tot het westen", een gunstige uitzondering. Toch bevredigen zijn verklaringen me niet..Lees meer

4 januari 2007 - 2007 wordt het Jaar van het Woord, proclameer ik. Welk woord is nog niet geheel duidelijk, maar alle hoop is op het mijne gericht. Ter vermaeck heb ik weer wat woorden uit het recente verleden bij elkaar gesprokkeld in een boekje (pdf-bestand). Die prikken, denk ik. Mijn tarieven staan er ook in, maar dat is meer voor de boekhoudafdeling, alhoewel niet geheel van belang ontbloot.
Foto: Michel Didier

15 december 2006 -Het blijft intrigerend als er in een goed uitgerust lab nog steeds simpel hobbygereedschap schijnt te moeten worden gebruikt. De apparatuur in de snijkamer van het Forensisch Instituut in de winderige Ypenburg-uitleg van Den Haag bestaat, onder meer, uit een ijzerzaagje, een winkelweegschaal en een hobbyboor (merk Milwaukee). Met leven houden ze zich daar niet bezig. Macaber beroep forensisch snijder.
De forensen zijn er de laatste vijftien jaar fiks op vooruitgegaan. Toen ik zo'n kleine twintig jaar geleden een portret van het Gerechtelijk Laboratorium, de 'voorganger' van het Nederlands Forensisch Instituut, maakte, voerden schei- en natuurkundige methodes de boventoon. Sinds 2004 is het NFI gehuisvest in een soort glazen doodskist, waar, zo te zien, niet op een cent gekeken is. Zo'n 400 mensen, voor het merendeel vrouwen (zei directeur Albert Koeleman), zijn ondergebracht in een, op het oog, goed geoutilleerd lab compleet met kekke designkantines.
Natuurlijk doen ze in het NFI nog het oude 'handwerk', zoals het achterhalen van een laktype met behulp van mikroskoop en IR-spectrofotometer, maar de show wordt tegenwoordig toch vooral gestolen door de DNA-bepalingen. Forensisch onderzoek - en vooral het DNA-onderzoek - speelt steeds vaker een belangrijke rol in rechtszaken. Daar is nogal eens heibel over, maar toch moet Ate Kloosterman, de biologisch-sporenman van het NFI, met verbazing constateren dat het NFI maar zelden wordt uitgenodigd om als getuige-deskundige op te treden in dit soort zaken; dit jaar hooguit tien, twintig keer. Overigens is de Nederlandse databank van DNA-profielen nog erg bescheiden. Er zitten 30 000 sporen en 26 000 personen in waaronder ook NFI-mensen. Want op het moment dat je aan één cel genoeg hebt om het DNA-profiel te bepalen, moet je er natuurlijk wel zeker van zijn dat die niet van de laborant is. Vergelijk daarmee het Verenigd Koninkrijk: die zijn al aan de drie miljoen DNA-profielen.
Ook allerlei elektronische en informatische systemen spelen een veel grotere rol dan zo'n 20 jaar terug. Dan is het toch weer aardig om te horen dat je aan automatische stemherkenning nog niet veel hebt. Ook blijkt dat de biometrische methoden nog verre van volmaakt zijn. Automatische systemen voor gezichtherkenning kampen met een foutmarge van tien tot twintig procent. Overigens doen menselijke gezichtherkenners het niet veel beter. Dan gaat het wel om 'leken'. Het schijnt nooit onderzocht te zijn hoe professionele gezichtherkenners zoals douaniers het doen. Een gat in de onderzoeksmarkt. Irisscanners schijnen het best te scoren met een foutmarge van 2%. NFI-biometer Arnout Ruifrok vond echter dat al dat geautomatiseerde biometrische geweld niet zonder menselijke hulp kan. Elk systeem is te fnuiken. Bovendien zitten er nog wel wat haken en ogen aan het gebruik van die systemen. Wat gebeurt er, ommaar wat te noemen, als iemand je vingerafdruk of iris heeft 'gestolen'? Als je nog werk zoekt dan lijkt het NFI een prima plaats om allerlei spannend onderzoek te doen. Van planning hebben ze echter weinig kaas gegeten, ondanks de 70 000 stukken van overtuiging (zeg maar 'sporen') die er per jaar worden onderzocht. De in 2004 betrokken doodskist is nu al weer te klein.
Foto: Uit 'Forensisch onderzoek', Ben van der Have (2006)

Het verhaal van de eeuwigdurende gloeilamp die bij Philips al eeuwenlang onder een grote stapel presse-papiers in de kelder ligt is welbekend. Een broodjeaap volgens Philips. Misschien, maar Philips is natuurlijk niet gebaat bij een eeuwigbrandende gloeilamp. Dat zijn nou de zegeningen van de markt.
Nu even een moeizaam bruggetje: het complot tegen de razendschone elektrokar is ook zoÕn broodjeaap (beweren mensen die zeggen het te weten). De machtige olielobby houdt het elektrische voertuig van de weg (zeggen anderen die ook de wetenschap in pacht hebben). Ik geloof daar helemaal niks van maar een verhaal dat ik bij Wired las doet toch op zijn minst de wenkbrauwen fronzen.
General Motors heeft een tien jaar geleden een elektrisch vehikel ontwikkeld, de EV1 Enigma; als aankeiler naar een elektrische (vervoers)toekomst. Het vreemde was dat GM de Enigma (Grieks voor raadsel en in WO II bekend geworden als Duitse codeermachine: nomen est omen?) niet verkocht. Je kon hem alleen maar huren.
In 2003 trok GM de stekker uit het stopcontact van het project (dat zo'n 1 miljard dollar had gekost). Waarom is vrij duister, want de gebruikers waren uiterst tevreden, zo stelt Wired. Maar nu komt het: GM heeft vervolgens alle Enigma's door de versnipperaar gewurmd. Zelfs een exemplaar van de EV1 dat in het Smithonian Institute was tentoongesteld werd teruggehaald en vernietigd. Een normaal argeloos mens, zoals ik, zou er achterdochtig van worden.
Dit gebeurde allemaal in 2003. Waarom heb ik het daar nu over? Natuurlijk omdat het een leuk verhaal is én vooral omdat Wired het er over heeft. Waarom heeft Wired het er over? Omdat ene Chris Paine er een documentaire over gemaakt heeft: Who killed the electric car? . Die film gaat eind juni in de VS in de bioscoop. Je mag kijken, maar ik verklap vast dat GM het gedaan heeft. Ik las overigens onlangs dat GM een commercieel elektrisch voertuig op de markt gaat brengen. De moordenaar blijkt weldoener.