Dat virussen kanker kunnen veroorzaken is geen nieuws. Zo is het menselijke papilloomvirus verantwoordelijk voor het ontstaan van baarmoederhalskanker. Virussen zijn er op gericht zich zo veel mogelijk te vermenigvuldigen en daar hebben ze het transcriptie- en translatieapparaat van hun gastheer voor nodig. Overmatige celdeling leidt tot kanker. Daarnaast manipuleren virussen ons afweersysteem. Dat schijnt nieuwe kennis te zijn die kan helpen bij het effectiever maken van kankerbestrijdende immuuntherapieën.

“Uiteindelijk onderdrukken virussen de afweer voor hun eigen goed en het bevorderen van het ontstaan van kankercellen zou daar een bijwerking van kunnen zijn”, zegt onderzoekster Sharon Kuss-Duerkop van de universiteit van Colorado (VS). Virussen hebben het vermogen om menselijk (en ander) DNA te bewerken. Zo komen ze tenslotte tot vermenigvuldiging. Toch schakelen virussen daarbij niet het afweersysteem zelf uit. Ze leggen dat het zwijgen op door de genactiviteit te reguleren door middel van DNA-methylering van de promotordelen van bepaalde genen. Als zo’n promotor gemethyleerd wordt, dan wordt het bijbehorende gen uitgeschakeld.
Ook bij dit proces maken virussen ‘listig’ misbruik van het gereedschap van de gastheervrouwcellen. Dan gaat het om, in ons geval, menselijke eiwitten die normaal voor die methylering zorgen. De virussen verslaan dus het afweersysteem met de wapens van de gastheervrouw. Kuss-Duerkop: “Virussen coderen voor bepaalde eiwitten die de (menselijke; as) DNA-methyltransferases wat aanpassen, waardoor het eigen DNA van de mens wordt overgemethyleerd.”
In zo’n omstandigheid kan kanker ontstaan.

Immuuntherapie

Hier komt immuuntherapie in beeld, waarmee geprobeerd wordt het misleide afweersysteem weer te activeren om de ontspoorde cellen te verwijderen. Daar wordt al enig succes mee bereikt, maar aan die methode valt nog wel het een en ander te verbeteren. Wellicht dat er wat te leren valt van de manier waarop virussen en kankercellen zich verbergen voor het afweersysteem of dat buiten werking weten te stellen.

Het is mogelijk demethylering van genen die te maken hebben met de afweer een remedie is tegen de strategie van virussen om dat afweersysteem juist tot zwijgen te brengen door genpromotoren te methyleren. Kuss-Duerkop: “Je wilt dat natuurlijk niet voor alle genen, maar door bepaalde promotoren selectief te reactiveren. Dezelfde mechanismes die virussen en kankercellen gebruiken zouden de kern kunnen vormen van therapieën die er in de eerste plaats op gericht zijn kanker te voorkomen.” Tja. Dat lijkt me nu niet zo’n handige aanpak, want dan moet je de hele bevolking behandelen, maar dat roep ik natuurlijk weer als volslagen leek.

Bron: EurekAlert