De hersenstam is een evolutionair oud gedeelte van de hersens (afb: WikiMedia Commons)
Al langer wordt gedacht dat onze hersens een rol spelen in ons afweersysteem. Nu lijken onderzoekers de plaats in de hersens te hebben gevonden die daarvoor verantwoordelijk zou zijn.
Die cellen in de hersenstam zouden signalen oppikken uit de rest van het lichaam en het daaropvolgend ontstekingsproces reguleren. Daarbij zouden die zorg dragen voor de handhaving van het fragiele evenwicht tussen overreactie en onderreactie. Als het juiste evenwicht niet bereikt wordt kunnen er autoimmuunziektes ontstaan, waarbij het lichaam optreedt tegen lichaamseigen stoffen en bestanddelen.
De herstenstam heeft diverse functies zoals de regulering van de lichaamstemperatuur, hartslag, ademhaling of bloeddruk, maar kennelijk gaat de ‘dienstbaarheid’ nog verder.
Als ‘wachters’ van het afweersysteem onraad ontdekken dan treedt het afweersysteem onmiddellijk op door verbindingen aan te maken die tot ontsteking leiden, in feite een manier om het gevaar af te wenden. Dat moet wel op de juiste manier gebeuren, niet te heftig maar ook niet te laks.
Eerder was al duidelijk geworden dat de nervus vagus, de zwervende zenuw, daar een rol in speelt. Hao Jin van het Amerikaanse instituut voor allergie en besmettelijke ziektes en collega’s hebben die zaak eens wat verder onderzocht door de activiteit van de hersentjes van muizen te bekijken nadat ze besmet waren met bepaalde ziekmakende bacteriën die zorgden voor ontstekingen.
Reactie hersenstam
Ze zagen dat daardoor cellen in de hersenstam actief werden. Als ze die cellen activeerden met een bepaalde verbinding bleek de spiegel van ontstekingsverbindingen in het bloed van de muisjes te dalen. Als de cellen werden gedeactiveerd verdrievoudigde de concentratie van die verbindingen in het bloed in vergelijking met muisjes met een normaal werkend afweersysteem.
Dan speculeren onderzoekers meteen weer over de bruikbaarheid van die hun ontdekking. Misschien valt op die manier een slecht werkend afweersysteem gerepareerd kunnen worden, bijvoorbeeld, stelt Jin. Zo zouden autoimmuunziektes als multiple sclerose en reuma mogelijk via die route genezen kunnen worden. Overigens betekent dat niet dat met deze ontdekking het hele ‘communicatiesysteem’ tussen afweer en hersens is blootgelegd.
Bron: Nature