Lancering Starship van SpaceX op 18 november 2023 (afb: YouTube)

Op 18 november 2023 ontplofte het ruimtevaart Starship van het ruimtevaartbedrijf SpaceX  op zo’n 150 km boven de aarde in de ionosfeer. Het gigantisch gevaarte van zo’n 120 m (met eerste trap) woog zo’n 5000 ton. Onderzoekers hebben geprobeerd te berekenen wat daarvan de gevolgen voor atmosfeer en aarde zijn geweest, maar moesten constateren dat het nog erg schort aan goed inzicht wat de gevolgen van ruimtevaart en lanceringen zijn op de aardatmosfeer. Ze pleiten, uiteraard, voor meer onderzoek maar ook voor een duurzaam gebruik van de ruimte. In dit verband hebben ze het over atmosfeerblindheid.
Ruimteschroot is een groot probleem voor de veiligheid in de ruimte, aangezien elke botsing van een ruimteobject met zelfs een klein stukje puin katastrofale gevolgen kan hebben. Oude satellieten moeten na een jaar of vijf worden verwijderd. Die zouden ‘schoon’ opgeruimd moeten worden door ze in de atmosfeer te laten verbranden om nieuwe ruimte te creëren voor nieuwe satellieten.

Dat zou ruimtepuin voorkomen, maar de onderzoekers rond Joeri Jasjoekevitsj van het instituut van natuurkunde voor zon en aarde in Irkoetsk (Ru) stellen dat er maar zeer weinig gegevens bekend zijn over de milieugevolgen daarvan op de atmosferische chemie en dat het verzamelen van gegevens ter plekke vrijwel onmogelijk is.
De weinige bestaande studies – inclusief onze eigen modellering – zijn, schrijven ze, zijn het erover eens dat de invloed van het verwijderen waarschijnlijk verwaarloosbaar is, maar dat de voorspelde exponentiële groei van satellieten in LEO (lage aardbanen) de risico’s zou kunnen vergroten. Daardoor kan de gezondheid van de middelste en bovenste atmosfeer worden aangetast, met mogelijk onvoorziene gevolgen, aldus de onderzoekers.

Duurzaam

Ze pleiten voor een duurzaam beheer van LEO. We zullen onze atmosfeerblindheid moeten overwinnen, waarmee ze ons geringe begrip van de verbindingen tussen ruimte en aarde en de effecten van de ruimtevaartbedrijvigheid, inclusief de mislukkingen, daarop bedoelen.
Momenteel is de ruimte maar nauwelijks gereguleerd, schrijven ze. Hoewel er een groeiend milieubewustzijn is met betrekking tot de ruimte, moeten we erkennen dat duurzaamheid van de ruimte is ingebed is in een bredere context van geopolitiek in de ruimte, waarbij de voordelen en risico’s van de ruimte-infrastructuur zeer ongelijk verdeeld zijn. In feite opereert elk land en elk bedrijf op eigen houtje al zijn er wel aanzetten tot een ruimtevaartverdrag geweest.
“Naar onze mening is het daarom van cruciaal belang om meer interdisciplinair onderzoek te doen naar de kwestie van het verwijderen van de satellieten, omdat het niet alleen een technisch milieuprobleem is dat moet worden opgelost, maar ook een inherent politieke kwestie van milieurechtvaardigheid op planetaire schaal”, stellen de onderzoekers.

Bron: der Spiegel