Mara Hvistendahl

Chinezen zijn handelaars. Je zou kunnen zeggen dat ze dat met Nederlanders gemeen hebben. Ze handelen in van alles en nog wat. Volgens een artikel in het wetenschapsblad Science kun je in China wetenschappelijke artikelen kopen. De schrijfster van het artikel Mara Hivistendahl heeft daar, geassisteerd door Li Jiao en Ma Qionghui, vijf maanden onderzoek in gestoken. De handel in wetenschappelijke waar schijnt er te floreren.
Stel je bent wetenschapper, maar je hebt niet het geld, de tijd, de zin of het talent om proeven uit te voeren en de resultaten te analyseren, een artikel te schrijven en dat gepubliceerd te krijgen in, bij voorkeur, een gerespecteerd blad. Of je wil je onderzoeksresultaten met zekerheid in Nature of Science terug zien. Dat kan geregeld worden, zeggen dan gespecialiseerde bureaus in China. Wij hebben een catalogus van onderzoek dat beoordeeld wordt en we kunnen uw naam op de lijst van auteurs krijgen als u ons betaalt. Zo makkelijk zou dat gaan.
Mara Hvistendahl, die in Sjanghai woont, kreeg een kleine advertentie onder ogen over een onderzoek naar de beschermingsmechanismen van kankercellen tegen behandelingen. Voor 90 000 yuan (€ 10 800) kon je je naam op de lijst van auteurs laten zetten. Als het artikel in het Elsevierblad International Journal of Biochemistry & Cell Biology zou verschijnen blijkt de naam van Yu Wang er bij te staan, zonder dat de hoofdauteur een idee heeft waarom het gaat.
Een andere mogelijkheid is een ‘invaller’ te betalen om over een onderzoek naar jouw keus te laten doen, met al of niet volledig verzonnen en of overgeschreven onderzoeksresultaten of u kunt een laboratorium bij u onderzoek laten doen. Het kan allemaal geregeld worden.
Hvistendahl en haar assistenten hebben contact gehad met 27 van dat soort bureaus, om er achter te komen hoe de tariefstelling in die branche is. Slechts vijf van de 27 gaven aan dat ze dat soort dingen niet deden. Bij de andere varieerden de prijzen tussen de 1600 en 26000 dollar (€ 1200 en € 19000). Dat laatste bedrag is (ruim) meer dan het jaarsalaris van een Chinese hoogleraar.
Volgens Hvistendahl is dit in China alom bekend. De uitkomst van haar onderzoek zegt iets over de manier waarop in China wetenschap wordt bedreven of althans kan worden bedreven. Het succes van de bureaus komt mede daaruit voort dat die zich richten op tijdschriften die belangrijk zijn voor de citatieindex SCI, een belangrijke graadmeter voor het belang van een wetenschappelijk tijdschrift. Die index wordt ook gebruikt om wetenschappers te ‘wegen’.
De vraag is natuurlijk hoe vaak dit voorkomt. De wetenschappelijke productie in China is de laatste jaren sterk gestegen: van 41 417 wetenschappelijke artikelen in 2002 naar 193 733 in 2012. Na de VS is China de grootste leverancier van artikelen voor de wetenschappelijke bladen.
Dat het gebeurt is opmerkelijk. Waarom protesteren de auteurs die goeder trouw zijn niet? Hoe krijgen de bureaus het voor elkaar dat de ‘uitgebate’ artikelen ook daadwerkelijk verschijnen? Waar komt het geld vandaan en zo zijn er nog wel meer vragen te bedenken. Wat is de rol van de universiteiten?, bijvoorbeeld.

Wei Yang, voorzitter van de Chinese academie van wetenschappen, stelt in een reactie in Science dat de Chinese wetenschap zich snel heeft ontwikkeld en dat daarbij wel eens iets mis gaat. Dat zou wel eens kunnen komen doordat Chinese universiteiten deels afhankelijk zijn van onderzoekscontracten. Voorop staat het verkeerde gebruik van de citatieindex. Volgens Wei Yang wordt studenten nu gewezen op de kwalijke aspecten van dit wetenschappelijke wangedrag. Peking probeert deze handel met wortel en tak uit te roeien, of zegt althans dat te doen, al was het maar om te voorkomen dat China het stempel krijgt van (wetenschappelijk) frauduleuze natie.

Bron: Le Monde