Volgens de vergadering van de VN-bijeenkomst over natuurbescherming die onlangs in het Egyptische Sjarm-el-Sjeik werd gehouden bevindt de aarde zich in ‘desastreuze staat’. Hoewel die bijeenkomst over de bescherming van het leven op onze planeet ging, kreeg die gebeurtenis waarop 196 landen vertegenwoordigd waren en twee weken duurde nauwelijks aandacht. De planeet gaat naar de verdommenis en het lijkt wel of het ons niks kan schelen.
Het ging bij het biodiversiteitscongres in Egypte over brandende bossen, stervende koraalriffen en de bescherming van watergebieden, die bij droogtes en hittegolven erg belangrijk zijn. Dat vond de rest van de wereld kennelijk niet zo interessant dat daar aandacht aan werd besteed. Terwijl economische of klimaatbijeenkomsten volop in de belangstelling staan, vond de 14de wereldnatuurtop plaats vrijwel zonder publiciteit.

Christiane Paulus van het Duitse milieudepartement en delegatieleider voor dat land in Egypte stelde dat als de wereldpolitiek dit thema niet ernstig neemt er geen vorderingen zullen worden gemaakt met natuurbescherming. Zelfs in de rijke westerse landen wordt natuurbescherming nog steeds als een luxe gezien, waar je makkelijk buiten kan als de nood aan de man komt. In ontwikkelingslanden bedreigt de toestand van de bodem, de gewassen en de levensruimte zelfs het bestaan, denkt Paulus.
De twintig grote grote beschermingsdoelen die in 2010 in Nagoya zijn afgesproken voor 2020 zullen niet gehaald worden. Er zijn hier en daar wat succesjes te noteren, zoals het doel om in 2020 17% van het landoppervlak en de binnenwateren als natuurgebieden aan te wijzen, maar op vele andere schieten de deelnemende landen (vrijwel alle) ernstig te kort. Nog steeds worden milieuschadelijke activiteiten gesubsidieerd. De toestand is op het gebied van de nitraatvervuiling, afkomstig van de landbouw, zelfs verslechterd. De landen in vergadering bijeen stelden dan ook vast dat de toestand van de natuur in de wereld desastreus is en dat er meer gedaan zal moeten worden om het tij te keren.

Een van de doelen was dat landbouwsubsidies gebruikt moeten worden om de natuur te beschermen, maar in de praktijk gebeurt het tegendeel. Het Duitse ministerie voor economische zaken weigert pertinent bij de EU de herstructurering van de landbouwsubsidies aan te kaarten in die zin dat boeren beloond worden voor natuurvriendelijke maatregelen door, bijvoorbeeld, door af te zien van het gebruik van bestrijdingsmiddelen of door het onderhouden van ‘natuurstroken’.
Ook zijn steeds minder landen bereid zich ‘de les te laten lezen’. Zo stuiten plannen om grote delen van de oceanen als beschermd te verklaren op grote weerstand. Landen als China, Rusland, Mexico en, sedert kort, ook Brazilië koesteren hun soevereiniteit. Paulus: “Het is nodig hier successen te boeken want zeeën en de biodiversiteit daarin kennen geen grenzen en de bescherming daarvan is alleen met samenwerking te bereiken.” Toch is het gelukt om afspraken te maken over stukken van de Oostzee, de Zwarte Zee en de Kaspische Zee. Dat zou een begin moeten zijn.

Hoe verder

Het is onduidelijk hoe het met de wereldnatuurbescherming verder moet als de zelf vastgestelde termijn voor het bereiken van de doelen in 2020 is bereikt. Een bijeenkomst in Peking in dat jaar zou daar duidelijkheid over moeten brengen. Er is in Sjarm-el-Sjeik werkgroep ingesteld en dat werd al als succes beschouwd, maar verder wordt er vooral gekibbeld. De milieuminister van Costa Rica wilde het over geld hebben.

De inspanningen kunnen ook stuklopen op een heel ander thema. In Egypte heeft een groot aantal ontwikkelingslanden een bommetje neergelegd. Die willen alleen over een continuering na 2020 praten als ook duidelijk is dat armere landen er wat aan overhouden als elders goede sier wordt gemaakt met hun ‘biologisch erfgoed’. Zo zou een farmabedrijf dat een kankermedicijn ontwikkelt op basis van een in Ethiopië gevonden plant dat land daar schadeloos voor moeten stellen. Daar zijn al regels voor maar die voldoen de 127 betrokken landen niet.

Bron: der Spiegel