Het aantal nieuwe kankergevallen in 2012. Long- en borstkanker staan 1 en 2 (bron: IARC/Der Spiegel)
Volgens de jongste cijfers van de wereldgezondheidsorganisatie WHO kregen in 2012 14 miljoen mensen de diagnose ‘kanker’ te horen. De verwachting is dat dat aantal de komende jaren sterk zal stijgen. Voor een deel gaat het om vermijdbare gevallen. Vooral in de ontwikkelingslanden zou een betere beschikbaarheid van betaalbare en effectieve behandelingsmogelijkheden, veel kankerpatiënten het leven redden. In Nederland blijkt volgens gegevens van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) het vorig jaar bij 101 500 mensen kanker ontdekt te zijn. In 2012 ging het om 100 800 gevallen. Toch verwacht het IKNL dat het aantal nieuwe gevallen, deels door de vergrijzing, de komende jaren met 3% per jaar zal toenemen.
De WHO dringt er bij overheden op aan programma’s op te zetten om mensen bewust te maken van de risicofactoren en -gedragingen voor kanker, maar ook tot het nemen van strengere maatregelen ten aanzien van roken en drinken. Uiteraard dienen ook de mensen zelf te letten op hun eet-, drink- en leefgewoontes om de risico’s op het krijgen van kanker te verminderen. De organisatie doet enkele aanbevelingen voor eenieder om zelf de risico’s zo laag mogelijk te houden.
Bevolkingsonderzoek is een middel in de strijd, maar de WHO beseft ook dat daar nadelen aan kleven. Volgens het IKNL geneest ongeveer de helft van alle kankerpatiënten. Dat heeft te maken met het vroegtijdig ontdekken van de ziekte door bevolkingsonderzoek, maar ook met effectievere behandelingen en het feit dat een aantal vormen van kanker steeds minder voorkomt. Dat geldt vooral voor maag- en longkanker bij mannen.
Overgewicht maakt vatbaarder voor kanker, waarbij de organisatie vooral in de richting wijst van gesuikerde drankjes. Ook consumptie van rood en verwerkt vlees verhoogt de kans op kanker.
Voor sommige kankersoorten, zoals baarmoederhalskanker, zouden inentingen preventief kunnen werken. Volgens de WHO is 16% van de kankergevallen het gevolg van ontstekingen, waarbij het hepatitis-B-virus (leverkanker), het humaan papillomavirus (baarmoederhalskanker) en de bacterie Helicobacter pylori (maagkanker), de belangrijkste aanstichters zijn. Inenting tegen HPV lijkt steeds vaker ook in ontwikkelingslanden toegepast, waar 80% van de baarmoederhalskankergevallen voorkomen.
Stoppen met roken is een simpele manier om de kans op longkanker aanzienlijk te verlagen. Roken is nog steeds een van de belangrijkste oorzaken van kanker. Ieder jaar sterven er wereldwijd zesmiljoen rokers aan kanker en andere door roken gestimuleerde ziektes. Stoppen met roken geeft het lichaam de gelegenheid tot herstel van de reeds aangerichte schade, zo lijkt onderzoek te bevestigen. Hier kan een anti-rookwetgeving veel betekenen, schrijft de WHO.
Ook omgevingsfactoren, zoals de luchtkwaliteit, of het gebruik van kankerverwekkende stoffen, zoals asbest, hebben effect op het voorkomen van kanker, maar dat zijn typisch zaken die een individu minder in de hand heeft. Overheden hebben ook de neiging in economisch minder florissante tijden de milieuteugels te laten vieren, gegeven ook het gesjoemel van de huidige Nederlandse overheid met de normen voor fijnstof rond snelwegen.
Bronnen: de Volkskrant, der Spiegel