De geschatte kooldioxideconcentraties in de atmosfeer. Grosso modo daalt die de afgelopen 500 miljoen jaar (rood/zwarte lijn). Blauw geeft de aanwezigheid en verspreiding van ijs aan en tot welke breedtegraad dat reikte (afb: Nature)
We pompen zoveel kooldioxide de atmosfeer in dat het CO2-peil in de atmosfeer midden deze eeuw het hoogste is in de laatste 50 miljoen jaar. En om het allemaal nog maar wat erger te maken is de zon sedertdien een stuk warmer geworden. Dat zijn de conclusies die onderzoekers rond Gavin Foster van de universiteit van Southampton hebben getrokken op basis van beschikbare gegevens. “Het CO2-peil was in het verleden niet zo hoog als wij dachten.”
Dankzij de luchtbellen die zijn opgesloten in het Noordpoolijs hebben we een vrij goed beeld van de kooldioxideconcentratie in de atmosfeer in de laatste 800 000 jaar. Verder terug wordt het een grotere gok. Foster en de zijnen verzamelden gegevens van meer dan honderd studies en probeerden op basis daarvan een goede schatting te geven van de CO2-concentraties in de afgelopen 420 miljoen jaar. Ze corrigeerden, onder meer, voor schattingen op basis van carbonaten in de fossiele bodem, die, naar is gebleken, te hoog zijn.
Volgens hun schattingen is de concentratie in de atmosfeer nooit hoger geweest dan 3000 delen per miljoen. Eerdere studies zouden tot hoogste schattingen van 5000 dpm zijn gekomen. We hebben het dan overigens over 400 en 200 miljoen jaar geleden (zie kaartje). De onderzoekers schatten dat met de huidige kooldioxideuitstoot de concentratie zal stijgen naar 600 dpm, net zo veel als 50 miljoen jaar geleden.
Er is geen twijfel over dat de concentraties in die extreme periodes veel hoger waren dan in het voorindustriële tijdperk. De aarde was toen een stuk warmer dan nu en er was geen ijs bij de polen. De spreiding is overigens enorm (lichtgrijs is 95% betrouwbaarheid, donkergrijs 68%).
Warmere zon
De langzame opwarming van de zon in de laatste halfmiljard jaar is heel lang gecompenseerd door een periode van daling van de CO2-concentratie, stelt Foster. Daardoor bleef de temperatuur, met wat hulp van planten, leefbaar. Planten breken vulkanische rotsen die reageren met kooldioxide in de atmosfeer. Bij opwarming gebeurt dat meer, bij afkoeling minder.
“Verwering door planten is te traag om ons te beschermen tegen aardopwarming”, zegt David Beerling van de universiteit van Sheffield, “maar die kan versneld worden door silicaten fijn te stampen en te verspreiden over landbouwgronden.” Hij doet onderzoek welk effect dat zou kunnen hebben op de kooldioxideconcentratie in de atmosfeer. Het valt te betwijfelen of dat proces de mensheid zal redden van de aardopwarming.
Bron: New Scientist