Aardbeienveld in Californië met strook wilde bloemen (afb: Claire Kremen, univ. Brits Columbia)
Een gemengd bedrijf was in de agrarische sector eigenlijk een bewijs van onvermogen, lager kon je niet zakken. Als boer mikte je, mede aangemoedigd door overheid en boerenleenbanken, op groot en gespecialiseerd. Onderzoekers in, onder veel meer, Duitsland en Denemarken denken dat het gemengde agrarische bedrijf te toekomst heeft met meer aandacht voor de natuur. Volgens hen levert dat winst op voor zowel mensen als omgeving en klimaat.
“Stop met de monocultuur en de industriële aanpak, maar omarm de verscheidenheid op je boerderij. Dat betaalt uit”, zegt Laura Vang Rasmussen van de universiteit van Kopenhagen. “Onze resultaten zijn verrassend duidelijk. We zien erg weinig nadelen voor agrarische verscheidenheid en er zijn veel belangrijke voordelen. Dat is vooral zo als er twee of meer maatregelen worden gecombineerd. Hoe meer hoe beter, vooral waar het biodiversiteit en voedselveiligheid betreft.”
Dan praten onder veel meer over wisselbouw, het aanplanten van hagen en bloemstroken, van bomen in akkerland, bodemverbetering door, onder meer, aanplant van ‘bemestende’ planten, diversificatie van het vee door er ook bijen en vissen bij te nemen en de aantallen in toom te houden en zuinig en inventief omgaan met water.
De grootste winst zien de onderzoeksters in de voedselzekerheid, gevolgd door biodiversiteit. Ook zou het welbevinden aanzienlijk toenemen (ik neem aan van de boeren;as). Van de vele te kiezen strategieën hebben de veediversificatie en de grondbescherming de meeste voordelen.
Volgens Rasmussen lag in eerdere studies de nadruk vooral op de sociaaleconomische of de milieueffecten van diversificatie. Deze studie zou een veel bredere invalshoek hebben (gehad). “Diversificatie zou misschien wel goed zijn voor de biodiversiteit, maar zou ook vele nadelen hebben zoals een niet voldoend hoge opbrengst”, zegt medeonderzoeker Ingo Grass van de universiteit van Hohenheim. “Wij tonen aan dat de opbrengst niet daalt in een gemengd bedrijf, zelfs als we die vergelijken met gegevens van grootschalige landbouw in Europa.”
De onderzoeksters constateerden met kleine boerderijen en boerderijen met veel akkerland in de buurt, gediversificeerdere boerderijen een positieve bijdrage aan de voedselzekerheid hebben. Dat heeft verschillende oorzaken. Rasmussen: “Een voorbeeld is fruitbomen die in een maïsveld groeien in Malawi. Dat helpt boerenfamilies de voedselzekerheid te vergroten door betere voeding. Deels omdat ze dat fruit zelf eten, maar ook doordat fruitbomen zorgen voor extra inkomsten wat ze de middelen verschaft om ook ander voedsel te kopen.”
Aan het onderzoek werkten 58 auteurs mee uit de hele wereld die een beeld hebben proberen te schetsen van de toekomst van de landbouw op basis van vele, elkaar onderling beïnvloedende gegevens; van de maïsteelt in Malawi, via de rubberplantages in Indonesië en de veeteelt in Colombia tot het verbouwen van wintertarwe in Duitsland.
“Het onderzoek omvat veel verschillende omstandigheden. Zo heb je in Malawi maanden met voedseltekorten. Die heb je niet op de grotere boerderijen in Europa. Dan heb je het bijvoorbeeld over de opbrengst van wintertarwe in Duitsland,” zegt Rasmussen.
Over het hek gekeken
De onderzoekster stelt dat zij met collega’s zich niet blind gestaard hebben op gegevensverzamelingen. “Onze resultaten laten zien dat diversificatie biodiversiteit en voedselveiligheid bevordert en de opbrengsten niet verlaagt.”
De onderzoeksters hebben in de vier jaar durende studie ook gekeken naar de effecten van de omgeving op verschillende verscheidenheidsstrategieën: veel agrarisch land met weinig natuur, een tussenvorm en een omstandigheid van een gemengd bedrijf in een natuurlijke, relatief ongeschonden omgeving.
Tot nu waren deskundigen ervan overtuigd dat de gediversificeerde bedrijven het erg goed doen in de tussenvormomgeving, maar uit dit onderzoek zou zijn gebleken dat een gemengd bedrijf het in vele omgevingen goed doet. Zelfs in een omgeving met veel natuur zou, bijvoorbeeld, de biodiversiteit er nog op vooruit gaan.
“De boodschap is eenvoudig”, zegt Grass. “Of het nu gaat over Amerika of Afrika of welk type agrarisch bedrijf: diversificatie heeft vele voordelen en er valt weinig te vrezen.” Een van de weinige negatieve effecten was het aanplanten van bomen. Dat had een negatief effect op het welbevinden. Rasmussen weet niet precies hoe dat komt. Mogelijk dat het te maken heeft dat het enige jaren duurt voor die bomen wat opleveren, stelt ze. Volgens haar is er niet eerder zo’n breed opgezet onderzoek uitgevoerd waarbij, onder meer is gekeken naar 2655 boerenbedrijven over de hele wereld.
Bron: Alpha Galileo