Krater op Jamal

Het is nog niet helemaal zeker, maar het ‘meteoorgat’ dat op 7 juli op het Siberische scheireiland Jamal werd aangetroffen zou niet het gevolg zijn van een meteoorinslag, maar van een gasontploffing, zo hebben metingen van het instituut voor arctische studies ter plaatse aannemelijk gemaakt. Opmerkelijk is de nette vorm van de krater: rond en glad. Reden voor veel speculaties.

Russische onderzoekers hebben de krater onderzocht en constateerden een verhoogde methaanconcentratie van bijna 10%, zo meldt het tijdschrift Nature op zijn webstek. In lucht zit normaal 0,000179 % methaan. Onderzoeker Andrei Plechanov van het instituut voor arctische studies in Salechard vermoedt dat de ongewoon warme zomers van 2012 en 2013 de oorzaak zouden kunnen zijn geweest. De permafrost, de ‘eeuwig’ bevroren bodem, zou kunnen zijn ontdooid, waardoor in de bodem methaan is vrijgekomen, dat kennelijk op krachtdadige wijze een uitweg heeft gezocht. Methaanhydraten zouden weliswaar pas op een diepte van 100 m voorkomen, maar volgens Plechanov reikte een camera aan een touw van 50 m nog niet tot de bodem van de krater. Uit opnames blijkt dat op een diepte van 70 m water staat. De onderzoekers konden niet vertellen hoe groot die waterlaag is. Om echt zekerheid te krijgen zou de methaanconcentratie moeten worden gemeten die is opgesloten in de kraterwand, maar die smelt voortdurend. Dat is dus wat lastig meten (maar niet onmogelijk, denk ik).

Andere onderzoekers denken dat de klimaatverandering een rol zou hebben gespeeld bij het ontstaan van de krater. Volgens de Duitse geochemicus Hans-Wolfgang Hubberten is de temperatuur van de permafrost de laatste 20 jaar 2 graden gestegen. Een dikke ijslaag zou het methaan dat op die manier vrijkomt hebben kunnen tegenhouden, totdat de druk te groot werd en het gas zich explosief een uitweg zocht, aldus Hubberten. In de toekomst zou zich dat vaker kunnen voordoen als de aardopwarming doorzet. Volgens de krant Siberian Times zouden al  twee nieuwe kraters zijn ontdekt, met een diameter van  13 en 5 m echter wel duidelijk kleiner dan de ‘meteoorinslag’. Als zo’n explosie zich in bewoond gebied voordoet, dan leidt dat onvermijdelijk tot ongelukken. Er zijn voorstellen om aan de hand van boringen vast te stellen waar zich methaan ophoopt. Dat gas zou meteen kunnen worden gebruikt als exportproduct, is het idee. Ik betwijfel of dat een reëel (haalbaar) plan is.

Bron: der Spiegel