Jon Buckley: …naïef…?

Het lijkt op kinnesinne, het artikeltje dat Jop de Vrieze in Science schreef over een vrij toegankelijk tijdschrift over voeding. Daar zou de hoofdredacteur zijn congé hebben gekregen omdat hij kwaliteit voor kwantiteit zou hebben gekozen. Onlangs kondigden elf Europese onderzoeksfinanciers aan dat onderzoek dat door hun organisaties betaald wordt vanaf 2020 alleen nog maar mag worden gepubliceerd in vrij toegankelijke, open tijdschriften. Veel grote wetenschappelijke tijdschriften, met inbegrip van Science, vragen geld voor het inzien van artikelen en voor die uitgeverijen dreigt de hond in de pot. Zoiets?

Dit voorval gaat om Jon Buckley van de universiteit van Zuid-Australië en het blad Nutrients van de commerciële uitgever MDPI. Buckley zou eind dit jaar vervangen worden omdat hij weigerde middelmatige artikelen te plaatsen in ‘zijn’ blad. Uit protest daartegen namen negen redacteurs ontslag.
Het blad lijkt goed te draaien. Het wordt voor vol aan gezien in het onderzoeksveld (met een impactfactor van 4,2 waarmee je best voor de dag kunt komen) en publiceerde in 2017 maar liefst 1300 artikelen. Volgens Buckley zat er echter te veel kaf onder het koren en moest de ‘afwijzingsgraad’ van 55% naar iets tussen de 60 en 70%. Dat vond zijn baas Franck Vazquez maar flauwekul. Volgens Vazquez staarde Buckley zich te veel blind op de impactfactor, die de ‘populariteit’ van een tijdschrift in het onderzoeksveld weergeeft (min of meer) en daarmee zijn status.

Geld

Het draait allemaal om geld. Voor grote uitgeverijen als Science en Elsevier vormen de abonnemententijdschriften een goudmijn. De trend lijkt nu de richting van de open tijschriften op te gaan, maar die vragen geld voor de publicatie van een artikel. Voor Vazquez en zijns gelijken betekent dan ook hoe meer artikelen meer winst.
Als onderzoekers niet meer mogen publiceren in niet vrij toegankelijke tijdschriften dan zijn ze op die open tijdschriften aangewezen. Die hebben het voordeel dat iedereen de daarin gepubliceerde artikelen kan lezen, maar wat gebeurt er dan met de publicatietarieven? We praten nu over bedragen van zo’n 1500 euro (voor Nutrients) per artikel, maar blijft dat dan ook zo?

Ondertussen heeft Vazquez twee nieuwe hoofdredacteuren benoemd en bekent Buckley dat hij toch wel wat naïef is geweest om te denken dat je een kwalitatief hoogstaand open tijdschrift kunt verwezenlijken bij een commerciële uitgever. Hij vindt dat de academische wereld haarzijn lot in eigen hand zou moeten nemen door zelf open vrij toegankelijke tijdschriften te beginnen. “Die instellingen zijn niet geïnteresseerd in aantallen artikelen en hebben geen andere belangen dan de redacteuren.” Is dat ook niet erg naïef gedacht?

Bron: Science