De licht- en donkergekleurde Zelandoperla (afb: Jon Waters et al./Science)

Al in 1848 werd in de buurt van Manchester waargenomen dat berkenspanners (Biston betularia) een donkerder kleur kregen. Dat had met hun schutkleur en de verandering van het uiterlijk van de berkenbast te maken. Die was door vervuiling door de plaatselijke industrie donkerder geworden en daardoor voldeed de kleuring van de mot niet meer om zich ‘onzichtbaar’ te maken voor roofdieren, maar was er werkelijk een oorzakelijk verband? Nu lijken Nieuw-Zeelandse onderzoekers rond Jonathan Waters van de universiteit van Otago het ‘harde’ bewijs te hebben geleverd aan de hand van de kleurverandering van de Zelandoperla, een steenvlieg. De Zelandperla lijkt heel erg op een soortgenoot, de Austroperla. Het grote verschil is dat die steenvlieg (ook wel parel genoemd) giftig is. Dat beschermt de Zelandoperla. Vogels zouden het verschil niet zien.

Nu waren sommige Nieuw-Zeelandse steenvliegen lichter gekleurd, zo constateerden Waters c.s. Dat kwam vooral voor in gebieden waar veel bos gekapt was. De onderzoekers ontdekten dat sommige Zelandoperla’s hun donkere kleur hadden ingeruild voor een lichtere. Dat lag, zo bleek, aan de mutatie van een enkel gen. Dat kwam vooral voor in gebieden waar het bos de afgelopen decennia massaal gekapt was, waardoor de populatie van Austroperla, die zich voedt met hout- en bladresten, sterk was afgenomen. Diezelfde transformatie werd ook op verschillende locaties waargenomen die volledig van elkaar geïsoleerd waren.

Meer nageslacht

Die lichte kleur bleek de oorspronkelijke kleur van de Zelandoperla te zijn. Daarmee kregen de Nieuw-Zeelandse parels meer nageslacht. Nu de donkere kleur, dat minder nageslacht opleverde, niet meer beschermde (de vogels ‘herkende’ hun, niet bestaande, giftigheid niet langer) was het dus handzamer de oorspronkelijke kleur weer aan te nemen, verklaren de onderzoekers de kleurwisseling.

Bron: le Monde