Er gaan tegenwoordig weer stemmen op om kernenergie te omarmen in de strijd tegen de klimaatverandering. Het belangrijkste argument is daarbij dat kerncentrales geen kooldioxide uitstoten. Het afvalprobleem is nog steeds niet opgelost, maar dat vinden de (nieuwe) voorstanders een non-probleem. Opmerkelijk is dat in die promotieverhalen nooit iets gezegd werd over de winning van de kernbrandstof uranium. Die is allesbehalve vlekkeloos. In de staat New Mexico (VS) in de buurt van verlaten uraniummijnen blijkt de plaatselijke Navajobevolking overmatig veel last te hebben van van hart- en vaat- en stofwisselingsaandoeningen, constateerden onderzoekers. Dat zou aan het inademen van rondzwevend mijnstof kunnen liggen.
In die Amerikaanse staat bevinden zich honderden oude uraniummijnen, vooral in het reservaat voor Navajo’s, een indianenstam. De winning is daar inmiddels gestaakt, maar de cijfers voor hart- en vaat- en stofwisselingsziektes blijven in die contreien hoog. Dat zou wel eens te maken kunnen hebben met het uranium die ze daar inademen, denken de onderzoekers.
Uraniumerts is licht radioactief. Die radioactiviteit zou het DNA van de plaatselijke bevolking kunnen beschadigen en/of ziektes kunnen veroorzaken. De chemische giftigheid van uranium wordt echter hoger ingeschaald dan het radioactieve risico.
In labproeven hadden onderzoekers eerder ontdekt dat uraniumerts ontdaan van de radioactieve component schade aan DNA en celdood in celkweken veroorzaakte. Stof dat kleine uraniumdeeltjes bevatte kan door de plaatselijke bewoners worden ingeademd en diep in de longen terechtkomen.
De onderzoekers hadden echter niet bekeken of het mineraal uit die stofdeeltjes ook in de lichaamsvloeistoffen terecht kan komen. Dat hebben Gaya Rubasinghege en collega’s zich over gebogen. Ze verzamelden daartoe luchtmonsters op vijf terreinen in de buurt van mijnen. Alle monsters bevatten uraniummineralen zoals uraniniet en carnotiet.
Vervolgens werden die monsters in contact gebracht met twee systemen die de werking van longvloeistoffen nabootsten: een dat de vloeistof ‘nadoet’ rond longcellen en het andere dat de zure omgeving ‘nabootst’ rond afweercellen in de longen. Vervolgens maten ze hoeveel uranium in die vloeistofsystemen terechtkwam.

Samenstelling van invloed

Uiteraard bleek de samenstelling van het stof in de monsters van invloed op de oplosbaarheid in de vloeistofsystemen, waarbij sommige mineralen beter oplosten in de ene dan in de andere longvloeistof.
De wat magere conclusie van de onderzoekers is dat de (toxicologische) gevolgen van het inademen van mijnstof afhankelijk is van de omstandigheden ter plekke. Ze konden geen algemene uitspraken doen.

Veel uraniumwinning gebeurt in dagbouw. Het heeft er alle schijn van dat het inademen van stof in de buurt van verlaten uraniummijnen niet erg gezond is. Hoe zou dat zijn in de buurt van nog open (open) mijnen? Ik weet het: dat heeft alles te maken met de samenstelling. Het lijkt me op zijn minst een puntje van aandacht.

Bron: EurekAlert