Nog niet zo heel lang geleden meldde ik dat het goed gaat met de ozonlaag. Ik had dat uiteraard niet zelf onderzocht, maar meldde dat als uitkomst van een onderzoek. Nieuw onderzoek schijn echter aannemelijk gemaakt te hebben dat het toch niet zo goed gaat met onze ozonlaag, die ons tegen al te intensieve uv-straling beschermt. Het gat boven de Zuidpool wordt weliswaar kleiner, maar de ozonlaag op de hogere breedtegraden rond de evenaar zou dunner worden, Waardoor is niet duidelijk.
De strijd tegen de afbraak van de ozonlaag leek een van de weinige door de mens veroorzaakte problemen die met succes wereldwijd was aangepakt, maar kennelijk zit ook aan dat succes nog een naar randje. “Mensen moeten niet in paniek raken of overbezorgd, maar er gebeurt iets in de lagere stratosfeer dat we moeten zien te begrijpen”, zegt William Ball van het meteorologisch observatorium in Davos (Zwi) ehttps://nl.wikipedia.org/wiki/Montrealprotocoln van het ETH in Zürich.
De onderzoekers analyseerden satellietgegevens van de middenbreedtegraden, van het aardoppervlak tot de stratosfeer (begint bij 10 tot 17 km boven aardoppervlak, afhankelijk van de breedtegraad). Ze vonden dat in de lagere stratosfeer op de breedtegraden rond de evenaar de ozonconcentratie tussen 1998 en 2016 met 2,2 Dobsoneenheden dunner is geworden, terwijl die in de hogere stratosfeer met 0,8 Dobsoneenheden toenam. “We zagen dat op bijna elke breedtegraad en elke hoogte boven de 25 km. We beseften dat daar iets gebeurd waar nog niemand naar gekeken heeft.”
Zeer kortlevende stoffen
Voor de uv-werende functie van de ozonlaag is de hoeveelheid in totale ‘kolom’ boven het aardoppervlak van belang. Tot nu toe hadhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Montrealprotocol niemand de gegevens in die ‘kolom’ gecombineerd. De onderzoekers denken dat zeer kortlevende stoffen in de atmosfeer schuld zijn. Ozonomzettende stoffen als dichloormethaan verdwijnen al na zes maanden weer uit de atmosfeer.
Lang is gedacht dat ze door hun korte verblijftijd nooit zo hoog in de atmosfeer kunnen komen en de ozonlaag bedreigen, maar in 2015 bleek dat de afbraak van de ozonlaag in de lagere stratosfeer de ‘schuld’ was van die ‘kortlevers’.
Veel van die stoffen zijn van natuurlijke oorsprong, maar dichloormethaan is een ‘menselijk’ oplosmiddel dat, onder meer, gebruikt wordt om verf te verwijderen. De productie daarvan is de laatste jaren verdubbeld.
De klimaatverandering zou ook een factor kunnen zijn, waardoor ozon uit de atmosfeer boven de tropen wordt weggejaagd. Het is belangrijk om aan de weet te komen wat de oorzaken zijn, vinden de onderzoekers. Ook een probleem is dat de uv-straling rond de evenaar veel intenser is dan boven de onderkant van het zuidelijk halfrond. Bovendien woont daar het grootste deel van de wereldbevolking.
Toch wil Ball benadrukken dat het Montréalprotocol, waarbij landen afspraken de voornaamste boosdoeners, de drijfgassen, in de ban te doen, een succes is. De effecten waar we nu over praten zouden ‘subtieler’ zijn dan die zo’n dertig jaar geleden speelden.
Bron: Science