Grijze of grauwe staar is een aandoening waarbij het eiwit in de ooglens troebel wordt en de patiënt steeds minder ziet. Vervanging van de ooglens door een kunstlens lost dat probleem op. Nu schijnt Jason Gestwicki van de universiteit van Michigan een stof gevonden te hebben die de troebeling opheft en de operatie overbodig zou maken.
Grijze staar is wereldwijde de meest voorkomende oorzaak van blindheid. Het probleem is dat je de eiwitten in de lens, die zorgen van de breking van het licht, al mee krijgt met je geboorte. Die moeten voor een heldere lens in oplossing blijven. Daarvoor zorgen twee eiwitten: cryAA en cryAB. Als die het laten afweten, dan vormen zich in de lens eiwitklonteringen en wordt de lens troebel. Om het zicht weer (geheel) terug te krijgen moet de lens worden vervangen, een niet erg ingrijpende operatie. Van alle mensen boven de 70 zou de helft last hebben van staar. Een operatie is in veel minder rijke landen geen optie.
De beide eiwitten cryAA en cryAB maken eenderde uit van de eiwitinhoud van de ooglens. De onderzoekers zochten een stof die, want dat is het probleem, de structuur van cryAB in stand houdt. Daar schijnt een soort bibliotheek voor te zijn. Ze vonden 32 beloftevolle kandidaten. Een daarvan, nummer 29, verhinderde blijkens labproeven de eiwitklontering en lost bestaande klonten deels op. Die stof werd bij muisjes getest, die door een genetische verandering aan het cryAB-gen al vroeg staar kregen. Stof 29 verbeterde de behandelde ooglenzen binnen twee weken aanzienlijk. Om dat resultaat te verifiëren werden ook muizen met een ‘opgelegd’ cryAA-defect maar ook ‘echte’ muisjes behandeld, die last van staar hadden. Uiteindelijk beproefden de onderzoekers nummer 29 op lenzen die operatief bij staarpatiënten waren verwijderd met als gevolg de geklonterde eiwitten, deels, weer in oplossing gingen. Gestwicki c.s. betogen dat hun aanpak mogelijk ook zou kunnen werken bij andere ziekte waarbij het verkeerd vouwen van eiwitten tot gezondheidsproblemen leidt zoals de ziekte van Parkinson of dementie, maar dat zou wel eens een al te optimistische (Amerikaanse?) uitspraak kunnen zijn.

Bron: der Spiegel