De maan roest (rood), vooral aan de polen (afb: Shuai Li)
Als ijzer in contact komt met zuurstof dan gaat het roesten. Op de maan is geen zuurstof, maar toch is daar roest ontdekt (hematiet, tenminste dat wordt opgemaakt uit de spectrale gegevens van de maansonde Chandrayaan-1. Dat hematiet zou zich vooral bevinden op de polen van de maan, met name aan de kant van maan die naar de aarde gekeerd is (we zien van de aarde nooit de achterkant van de maan) maar ook op de achterkant. Waar kwam die zuurstof vandaan? Van de aarde?
De maan heeft geen atmosfeer en geen magneetveld. Het oppervlak van de maan is blootgesteld aan alle straling en meteorieten die door de ruimte spoeden. Protonen uit de zonnewind zorgen voor reductiereacties, zodat je er eerder zuivere elementen zou verwachten dan geoxideerde elementen. Zuurstof is er niet. Daarom zou er ook geen hematiet (Fe2O3 moeten zijn, dat ontstaat als ijzer in contact komt met water of zuurstof. Er is in de monsters van de Apollovluchten wel een pietsje roest gevonden, maar dat zou vervuiling kunnen zijn die de astronauten van de aarde konden hebben meegenomen.
Nu is uit gegevens van de maansonde duidelijk gebleken dat er wel degelijk roest op de maan is. “Eerst kon ik het niet geloven Abigail Fraeman van de NASA, “want dat mineraal zou er niet moeten zijn.” Dat klopt dus niet. In de buurt van de maandpolen is wel degelijk roest aangetroffen.
Hoe?
Het kan niet en toch, maar hoe dan? Volgens de onderzoekers moet er een verband zijn met de aarde. Volgens metingen met de Japanse maansonde Kaguya is het mogelijk dat de aardatmosfeer de maan ‘raakt’. Dat zou vooral tijdens volle maan gebeuren. Dan zouden zo’n 26 000 zuurstofionen per cm2 het maanoppervlak raken. Dat is volgens medeonderzoeker Shuai Li van de universiteit van Hawaï genoeg om hematiet te vormen.
De zonnewind zou de maan ook niet overal even sterk treffen. Die treft vooral de maanevenaar en de lagere breedtegraden. Dichter naar de pool is het effect van de zonnewind veel lager. Bij volle maan schermt de aarde de maan af van de zonnewind. Ook zou het ijzer met water van het maanregoliet (het materiaal van het maanoppervlak) kunnen reageren tot ijzeroxidehydroxide (FeOOH). Dat zou dan weer door zonnestraling en micrometeorieten kunnen worden omgevormd tot roest. Dat zou zich vooral voordoen aan de achterkant van de maan. Li: “Ook daar vind je hematiet, zij het minder.”
Bron: bdw