Mannetje van de gevlekte fruitvlieg (afb: site.caes.uga.edu/swd)

Ik heb fruitvliegjes altijd als lieve, soms, vanwege hun veelvuldige aanwezigheid, tikje vervelende beestjes gezien, maar ze schijnen ook meer te kunnen zijn dan een tikje vervelend. Fruitvliegjes, althans een Zuidoost-Aziatische variant daarvan, blijken zich verspreid te hebben en daarmee een bedreiging te vormen van de oogst van fruittelers op andere plaatsen dan de ‘normale’.
Het gaat om de gevlekte variant. Die schijnt in zijn ’thuisland’ stevig huis te houden in de fruitteelt. Het vliegenvrouwtje legt eitjes in de schil van vruchten. Het gebroed zorgt daar voor dood en verderf onder de aangetaste vruchten. Die gaan rotten en worden, hoe dan ook, oneetbaar.
Terwijl het gevlekte fruitliegje er bijna net zo uitziet als ‘ons’ lieve fruitvliegje, is dat minder plezant voor de fruitboeren en -bomen. Er is echter weinig bekend van de gevolgen van deze vliegensoort op, bijvoorbeeld, de natuurlijke bossen en bomen. Recent onderzoek van het Zwitserse federale instituut voor bos, sneeuw en landschap WSL en de organisatie Biotopia bracht aan het licht dat de gevlekte variant heftig concurreert met andere fruitetende soorten en dat zijnhaar aanwezigheid grote gevolgen heeft voor ecosystemen.

De onderzoekers bekeken de effecten op diverse planten en plaatsen (64) tussen midden juni en midden oktober 2020 door de gevolgen van het broedsel van zo’n 12 000 gevlekte vrouwtjes te volgen. Om te bepalen of die soort verantwoordelijk is voor de teloorgang van de vruchten, hielden ze ook de symptomen van het verval na het leggen van de eitjes bij. Ze keken ook naar de aanwezigheid van soortgenoten in de bekeken gebieden. Ze gingen er van uit dat de gevlekte fruitvliegjes de ‘concurrent’ zou overtreffen in aantal en mogelijk in resultaat.

Merendeel aangetast

De onderzoekers vonden de ‘gevlekte’ eitjes op 31 van de 39 bekeken vruchtbomen en -planten. Achttien daarvan waren voor meer dan de helft beëid. Daar weer meer dan de helft van was er slecht aan toe. Het ‘broedsel’ zou de aantrekkelijkheid van de vruchten kunnen verminderen door een veranderde chemische samenstelling en aanblik (kleur, vorm e.d). Dat zou concurrenten als vogels ervan kunnen weerhouden vruchten te eten, speculeren de onderzoekers. Ze verwachten dan ook nare gevolgen van de komst van de gevlekte fruitvlieg, niet alleen voor de fruittelers als ook voor de (min of meer) natuurlijke bossen.

“Er kunnen veel vruchten verloren gaan voor andere soorten die om dezelfde voedselbronnen strijden”, zegt Martin Gossner van WSL. “Bovendien kan dat gevolgen hebben voor andere vruchteneters zoals vogels. Als de vlieg zich massaal voortplant dan lijden zowel de zaadverspreiders als planten daar zelf onder.”
De onderzoekers zagen dat de fruitvliegsoort veel voorkwam in vallen; hoe meer gevlekte vliegjes hoe minder ‘eigen’ fruitvliegjes. Die soort zou dus ook niet goed zijn voor de overlevingskansen van de inheemse fruitvliegjes. Samen met de klimaatverandering zou dat een versterkt effect (kunnen) hebben op de bossen in deze onze omgeving, verwachten ze.

Bron: Alpha Galileo