Het programma van de Europese Unie om de kooldioxideuitstoot omlaag te brengen door er een plafond en een (te verhandelen) prijs aan te verbinden werkt ondanks de lage prijzen die er momenteel voor een ton kooldioxide-ekwivalenten wordt betaald, zo heeft onderzoek van, onder meer, de universiteit van Strathclyde uitgewezen.Het Europese handelsysteem (EHS) is in 2005 in het leven geroepen als een vervolg op het Kyotoprotocol uit 1997; de eerste wereldwijde afspraak de kooldioxideuitstoot te verminderen. Daarin wordt een steeds lager plafond gesteld aan de uitstoot en worden de uitstootrechten onderling verhandeld. Het wordt algemeen aangenomen dat zoiets alleen werkt als de prijzen hoog zijn. Dan heeft het zin voor de uitstoters zoals chemische en elektriciteitsbedrijven om iets aan die emissies te doen. Het blijkt echter dat in de EU tussen 2008 en 2016 het EHS heeft geleid tot een reductie van 12 miljard ton kooldioxide, ongeveer de helft van wat de EU-regeringen in 1997 in Kyoto hadden afgesproken.
“Het EHS was bedoeld voor de ernstigste vervuilers”, zegt Patrick Bayer. Uit ander onderzoek zou zijn gebleken dat die vieze bedrijven al waren begonnen om hun ondernemingsmodellen te diversificeren en op zoek zijn gegaan naar ‘koolstofneutrale’ technologie. “Bedrijven kregen de emissierechten eerst gratis, maar als ze meer uitstootten moesten ze betalen. Als bedrijven op den duur hun gedrag veranderen dan zouden prijzen zo hoog mogelijk moeten zijn om ze te doen afzien van koolstofintensieve productie.”

Dat bleek niet echt het geval. Milieuorganisaties en politici maakten zich zorgen over de lage prijzen in het handelssysteem. Bayer: “Het hangt van de bedrijfstak af of van de grootte, maar wij denken dat als bedrijven denken dat koolstofregels een langetermijnproject vormen dat ze dan zullen beginnen hun gedrag te veranderen.”

Minder afhankelijk van fossiel

Het bleek dat de sectoren die onder het handelssysteem vallen tussen de 8% en 11,5% meer reduceerden dan de bedrijfstakken die niet onder het EHS vallen. Bayer: “In de energie- en elektriciteitsmarkten hebben we gezien dat zelfs de grote bedrijven er over denken hoe ze hun productie minder afhankelijk van fossiel kunnen maken. Het risico als de prijzen oplopen zou bedrijven veel geld kunnen kosten.”
Het klimaat heeft er geen weet van waar die reducties worden bereikt. Bayer denkt als er dergelijke reductiemarkten ook elders in de wereld waren er onderling handel gedreven zou kunnen worden met als uiteindelijk doel de vermindering van de kooldioxideuitstoot.

“De periode van de studie loop van 2008 tot 2016, dus inclusief de financiële crisis en de economische neergang waarin de vraag naar de emissierechten daalde. We gebruikten een statistisch model dat daar rekening mee heeft gehouden. De vermindering kwam bovenop de lagere vraag naar rechten door de economische crisis.”

Bron: EurekAlert