De Nederlandse minister Schultz in een ‘halfautomaat’ (afb: Rijksoverheid)

De zelfbeweger gaat het worden, maar inmiddels zijn er ook al auto’s in omloop die al voor een belangrijk deel de taken van de menselijke bestuurder kunnen overnemen. Dat is niet ongevaarlijk, zou zijn gebleken uit onderzoek van de Clemson-universiteit in de VS (waar ik nog nooit van heb gehoord, overigens). De bestuurders van de ‘halfautomaten’ zouden minder alert  en heftiger reageren op noodsituaties dan bestuurders die alleen de macht over het stuur hebben.

De Amerikaanse autofabrikant Tesla heeft van dergelijke halfautomaten in de aanbieding, maar Tesla is niet de enige. Die auto doet het al heel aardig op de snelweg, maar in de stad kan je maar beter zelf het stuur weer in handen nemen. De vraag is wat de op non-actief gezette bestuurder doet als er beren op de weg komen of als de halfautomaat het even niet meer weet?
David Neyens en Sijun Shen wilden uitvissen hoe mensen reageren, die ergens anders mee bezig zijn. Neyens: “Als iets niet meer werkt, hoe reageert de bestuurder?” Ze vroegen aan 48 vrijwilligers om een auto te besturen in een simulator. De helft werd een bestuurder van een ‘normale’ auto en de andere helft van een ‘halfautomaat’ (alles in simulatie). De al bestuurders kregen te of niet actieve bestuurders werden geconfronteerd met een noodgeval: een heftige windstoot dwong de auto van zijn rijstrook.
Zoals al verklapt: de ‘halfautomaten’ reageerden trager dan de handbestuurders. Ze reageerden ook heftiger. Neyens: “Zelfrijdende auto’s zijn ontregelend. Ze zullen veel veranderen op het gebied van vervoer. Uiteindelijk gaat het ook om de verbetering van de veiligheid. Halfautomaten hebben grote gevolgen voor de veiligheid: het is leven of dood, niet alleen voor de inzittenden, maar ook voor de omgeving.”

Gedrag

De technologische verandering betekent ook iets voor het gedrag. De bestuurder is niet langer vooral bezig met het besturen van de auto (of misschien zelfs helemaal niet). Volgens Neyens zullen de ontwerpers daar rekening mee moeten houden en, bijvoorbeeld, een alarm moeten inbouwen voor noodsituaties. Vervolgens zouden toekomstige bestuurders moeten leren daarmee om te gaan. “Moeten we”, vraagt de onderzoeker zich af, “nog rijlessen nemen bij volledig geautomatiseerde auto’s. Ik vind van wel, maar hoe die er moeten uit zien is nog een belangrijke vraag.”

Bron: EurekAlert

Meer informatie over onderzoek naar zelfbewegers (Elsevier)