Gat in de ozonlaag
Trump heeft wat op zijn geweten en hij is nog maar net begonnen. Nu lijkt het er op dat klimaatverandering niet alleen met Trump te maken heeft gekregen maar nog een tot nu toe onbekend gevolg heeft: de ozonlaag kan er last van krijgen. Dat is al eens gebeurd door menselijk toedoen (drijfgassen in spuitbussen), maar een ongekende eendrachtigheid heeft geleid tot een verbod van die gassen en de ozonlaag leek zich langzamerhand te herstellen. Nu dreigt dus de door de mens (mede) veroorzaakte klimaatverandering roet in het eten te gooien.
Volgens de onderzoekers rond James Anderson van de Harvard-universiteit in Cambridge (VS) bestaat er in de stratosfeer boven de VS een groeiend risico op het verdwijnen van de ozon. De onderzoekers baseren zich op gegevens van het NEXRAD-radarmeetsysteem. Daarmee worden waterdamp, zwavelaërosolen en chloorverbindingen in de stratosfeer boven Amerika gemeten. Het blijkt dat de zomerstormen, die vooral boven het midwesten en het zuiden van de VS woeden, die stoffen tot in de stratosfeer ‘slingeren’.
Tussen 2004 en 2013 reikten zo’n 38 000 stormen hoger dan de tropopauze. De tropopauze is de grens tussen de troposfeer – waar de zich wolken bevinden en stormen en andere weersverschijnselen plaatsvinden – en de stratosfeer, waarin de ozonlaag zich bevindt. Volgens de analyse van de meetgegevens doorbreken in het midden van de zomer in de VS elk jaar zo’n 4000 stormen die grens.
Dat heeft volgens de onderzoekers verschillende negatieve gevolgen. De stormen brengen de vervuilende bestanddelen in de hogere luchtlagen die de ozonlaag afbreken, zoals chloorverbindingen en zwavelhoudende deeltjes. Die deeltjes zorgen ervoor dat chloorverbindingen worden omgezet in agressieve chloorradikalen, die voor de afbraak van ozon zorgen.
Ook brengen de stormen grote hoeveelheden waterdamp in de atmosfeer. Anderson: “Onze metingen bevestigen dat de stratosfeer in de zomer boven de VS ongewoon vochtig is.” Dat heeft als gevolg dat ter plekke de temperatuur daalt. Lage temperaturen schijnen de afbraak van ozon te bevorderen. Samen met de in de zomer lage luchtuitwisseling boven het midden van Amerika, zouden die lage temperaturen de verdwijning van het ozon aanzienlijk bevorderen.
Onbekend wanneer
“Ieder jaar worden er aanzienlijke verliezen van de ozon boven de Poolgebieden gemeten. Ons onderzoek laat nu zien dat dezelfde scheikunde ook boven de VS plaatsvindt”, zegt medeonderzoeker Steven Wofsy. Het is nu nog niet te laat. De ozonlaag boven de VS is nog intact, maar de onderzoekers vrezen dat zelfs kleine veranderingen zoals extra stormen, vulkaanuitbarstingen of een verder stijgende CO2-concentraties in de atmosfeer ernstige gevolgen voor de ozonlaag zouden kunnen hebben. Wofsy: “Onbekend is nog wanneer het ernstig wordt.”
Vooral de klimaatverandering zou volgens de onderzoekers de doodklap kunnen zijn. De klimaatverandering zou niet alleen zorgen voor meer heftige stormen, maar koelt de stratosfeer ook af en bevordert luchtstromingen waardoor chloorverbindingen en zwavelaërosolen langdurig hun schadelijke taken kunnen verrichten. De onderzoekers denken dat al die zaken bijeen een verhoogd risico vormen op het verdwijnen van de ozonlaag boven het midwesten van de VS.
Huidkanker
Als het zover komt dat zijn de Amerikanen in de aap gelogeerd. De ozonlaag beschermt aardbewoners tegen schadelijke uv-straling. Die straling veroorzaakt huidkanker. Het verlies van 1% ozon uit de stratosfeer zou het aantal gevallen met 3% doen stijgen. Het vervelende voor de Amerikanen is dan nog eens dat die ozonverdwijning juist in de zomer plaatsvindt, als de zonneschijn het heftigst is.
De onderzoekers schatten dat het verdwijnen van 1% van de zomerse ozonlaag boven de VS zou leiden tot 100 000 extra gevallen van huidkanker. Anderson: “We moeten de zaak terdege in de gaten houden.”
Bron: bdw