Het oerwoud bevat vele geheimen die alleen inheemse volkeren kennen
Over de hele wereld schijnen zo’n 7400 talen te worden gesproken, maar 30% daarvan leidt een kwijnend bestaan en dreigt uit te sterven voor het eind van deze eeuw. Met het verdwijnen van die talen verdwijnt ook kennis over medicinale kwaliteiten van planten die vaak mondeling wordt overgedragen, stellen onderzoekers.
Mensen die veel te maken hebben met de hen omringende natuur leren daar veel van. Die kennis, zou je kunnen zeggen, ligt verankerd in de taal (talen) van die mensen. Zolang die kennis niet vastgelegd wordt verdwijnt die kennis met de sprekers van die taal.
Volgens bioloog Rodrigo Cámara-Leret van de universiteit van Zürich is de invloed van het verdwijnen van talen op het verlies van ecologische kennis vaak over het hoofd gezien. “Veel gaat over het verlies aan biodiversiteit, maar er is nog iets anders: het verlies aan culturele diversiteit.” Hij en zijn collega’s hebben gekeken naar 12 000 diensten voor medicinale planten die verbonden waren met 230 verschillende talen in drie gebieden met een grote taal- en biodiversiteit in Noord-Amerika, het noordwesten van het Amazonegebied en in Nieuw-Guinea.
Ze ontdekten dat 73% van die medische kennis in Noord-Amerika slechts beschikbaar was in een taal. In Noordwest-Amazonië was dat 91% en in Nieuw-Guinea 84%. Als die talen uitstierven dan zou daarmee de met die taal samenhangende kennis dus ook verdwijnen, tenminste als die kennis niet is vastgelegd. De onderzoekers denken dat het elders in de wereld niet veel anders is. Cámara-Leret: “Het verlies van de taal heeft grotere gevolgen dan van de planten zelf.”
Noordwest-Amazonië is wat dat betreft het meest bedreigde gebied. Daar is 100% van de kennis ‘opgeslagen’ in bedreigde talen, in Noord-Amerika is dat 86% en in Nieuw-Guinea 31%. De dreiging van het verdwijnen van die talen zou ook een verarming van de kennis over de natuur inhouden.
Indrukwekkend
Volgens Cámara-Leret is die kennis indrukwekkend. “Zelfs de beste plantentaxonomen zijn verbaasd over de breedte van de kennis van inheemse culturen, niet alleen wat planten betreft maar ook dieren en de onderlinge verhoudingen.” Het is onmogelijk te achterhalen wat er inmiddels al verloren is gegaan. Meer dan 1900 talen worden door minder dan 10 000 menen gesproken. De VN heeft 2022-2032 uitgeroepen tot het decennium van inheemse talen (beetje rare term inheems/indigenous).
Volgens medeonderzoeker Jordi Bascompte zou de medische kennis in Europa wel eens het topje van de ijsberg kunnen zijn. Veel medicijnen hier zijn in het lab gemaakt, maar welke weelde de plantenwereld biedt lijkt hier grotendeels onbekend te zijn. “Alle kennis kan nuttig zijn, waar die ook vandaan komt.”
De onderzoekers hebben niet gekeken naar de effectiviteit van de medische kennis, maar over het algemeen zijn medische planten vrij effectief.
Het probleem is natuurlijk dat de kennis niet echt is vastgelegd, maar mondeling wordt overgebracht. Volgens Cámara-Leret zou het al helpen als de sprekers van bedreigde talen ondersteund zouden worden door de overheid. Overigens is de nutsgedachte niet de enige reden waarvoor we zuinig moeten zijn op de taaldiversiteit, betoogt antropoloog Jonathan Loh van de universiteit van Kent, die zich niet met dit onderzoek heeft bemoeid. “Elke inheemse taal en cultuur is uniek evolutionair resultaat dat, eenmaal verloren, voor altijd verloren is.” Verlies van een taal is veel meer dan het verlies van kennis. Het is verlies van een aparte ‘wereld’.
Bron: the Guardian