Het is al langer duidelijk dat er een verband bestaat tussen dementie en luchtvervuiling, maar het lijkt er steeds meer op dat dementie ook daadwerkelijk kan worden veroorzaakt door luchtvervuiling. Dan hebben we het over de deeltjes en gassen die in de lucht terecht komen door energieopwekking met fossiele brandstoffen, door bosbranden, verkeer en nog zo wat vervuilingsbronnen. “Ik twijfel er niet aan dat dementie wordt veroorzaakt door luchtvervuiling”, zegt gerontoloog Caleb Finch van de universiteit van Zuid-Californië.  Hij is bij veel van die onderzoeken betrokken geweest. Volgens hem is luchtvervuiling net zo slecht als roken.
Drie onderzoeken zouden (vrij) hard bewijs voor deze stelling hebben geleverd. In een daarvan uit 2018 volgden onderzoekers enkele jaren 130 000 oudere Londenaren. Dat deel daarvan dat blootgesteld werd aan hoge concentraties stikstofoxiden en fijn stof (roet e.d.) ontwikkelden vaker Alzheimer (de meest voorkomende vorm van dementie) dan mensen in minder bezoedelde contreien. Londenaren in de vuilste delen hadden anderhalf keer zo veel kans Alzheimer te ontwikkelen als Londenaren die leefden in de minst vervuilde delen. Dat onderzoek is in Taiwan overgedaan (en bevestigd) waar de luchtvervuiling veel erg is.

Het derde onderzoek uit 2017 betreft een studie van van zo’n 6,5 miljoen inwoners van Ontario (Can). Die werden tien jaar gevolgd. Mensen die in de buurt van drukke verkeerswegen woonden bleken vaker Alzheimer te krijgen dan de andere Ontario-bewoners, onafhankelijk van hun gezondheidssituatie of sociale status. Zo’n 6 tot 7% van alle dementiegevallen zou zijn toe te schrijven aan luchtvervuiling.

Economen

Die en andere berichten brachten drie economen van de universiteit van Arizona er toe de statistieken eens door te ploegen. Ze koppelden gegevens van de luchtkwaliteit aan de gezondheidsgegevens in een periode van vijftien jaar van bijna zevenmiljoen Amerikanen boven de 65 jaar. In 2005 begonnen de Amerikaanse milieuautoriteiten (de EPA) aandacht te besteden aan 132 districten in 21 staten waar de luchtkwaliteit achterbleef bij de regelgeving. Daar verbeterde de luchtkwaliteit sneller dan in gebieden waar de luchtkwaliteit (net) aan de normen voldeed.
Daardoor konden de onderzoekers zich afvragen of in die versneld schonere gebieden er ook minder Alzheimergevallen of andere aanslagen op hersens (zoals beroerte) voorkwamen. Dat is voordeel boven die andere studies die alleen verschillen in blootstelling konden vergelijken waar ze verder geen invloed op hadden. “Als mensen minder opgeleid, minder rijk of minder gezond zijn om redenen die wij niet kennen en die komen in de vervuilde delen terecht, dan is het moeilijk te zeggen welke factoren tot de ziekte aanleiding hebben gegeven”, zegt Jonathan Ketcham, een van het drietal.
Het drietal vond dat luchtvervuiling kan leiden tot dementie, vooral Alzheimer. In landen waar strikt nieuwe luchtkwaliteitsnormen werden gehandhaafd bleken oudere mensen minder vaak dement te worden dan in landen waar die nieuwe (ik neem aan strengere; as) normen niet werden toegepast. De drie auteurs schatten dat luchtvervuiling een even grote ‘aanstichter’ van dementie is als hogebloeddruk en hartziektes.
Volgens Ketcham heeft de actie voor betere luchtkwaliteit in die 132 districten geleid tot 140 000 minder gevallen van dementie in 2014. Omgerekend, hij is tenslotte econoom, zou dat neerkomen op voorkomen kosten ter hoogte van 163 miljard dollar (een kleine € 150 miljard)

Hersenonstekingen

Die vervuiling komt via verschillende wegen ook in onze hersens terecht. Daar veroorzaken die deeltjes ontstekingen. Finch en medeonderzoekers hebben in 2017 aannemelijk gemaakt dat die ontstekingen leiden tot de vorming van de welbekende beta-amyloïdeplaques die zo kenmerkend zijn voor Alzheimer (bij muisjes, althans). Binnenkort zal het tijdschrift Journal of Alzheimer’s disease een speciale uitgave wijden aan het verband tussen Alzheimer en luchtvervuiling.

Bron: Wired (die het weer overnam van Mother Jones)