Vliegtuig stijgt op in Frankfort (afb: Alexander Vogel, Goetheuniversiteit)

Recente metingen zouden aannemelijk hebben gemaakt dat het vliegveld van Frankfort een belangrijke bron van fijnstof vormt en dat die fijnstof zich over grote afstanden kan verplaatsen. Nu hebben onderzoekers uitgevonden dat die ultrafijnstof voor een belangrijk deel bestaat uit synthetische straalmotorolie.
Fijnstof ontstaat voor een belangrijk deel bij verbrandingsprocessen. Naast wegverkeer vormen vliegvelden een belangrijke bron van ultrafijnstof. Dan praten we over deeltjes kleier dan 100 nm (1 nm=10^-9~ m). Door hun geringe omvang kunnen die piepkleine deeltjes makkelijk tot diep in de longen doordringen en zo in de bloedbaan terechtkomen, waar die aanleiding kunnen geven tot ontstekingen. Ultrafijnstof wordt, onder meer, in verband gebracht met longziektes en hart- en vaataandoeningen.

Al jaren meet de overheid in de deelstaat Hessen, waarvan Frankfort de hoofdstad is, de grootte en hoeveelheid fijnstof. Vorig jaar hebben onderzoekers rond Alexander Vogel van de Goetheuniversiteit de scheikundige samenstelling van die deeltjes bepaald. Daaruit ontstond het beeld dat de motorolie van vliegtuigen daar een belangrijk bestanddeel in vormt.
In labproeven konden de onderzoekers de vorming van de minuscule deeltjes (10 tot 18 nm) ‘nabootsen’. Daarbij werd de motorolie eerst tot 300°C verwarmd en vervolgens in een uitlaatstroom gekoeld. Vogel: “Als de oliedamp afkoelt dan worden de gasvormige synthetische esters oververzadigd en vormen ze kernen voor twee nieuwe deeltjes die gauw tot een 10 nm kunnen aangroeien. Deze deeltjes, blijkt ook uit onze proef, bestaan voor een groot deel uit ultrafijnestof van (de smeerolie voor; as) vliegtuigmotoren. De veronderstelling dat die ultrafijne deeltjes vooral van zwavel en aromatische verbindingen in kerosine komen is duidelijk niet volledig. Volgens ons onderzoek zou het verlagen van de smering leiden tot een in potentie aanzienlijke vermindering van ultrafijnstof.”

De experimenten zouden hebben aangetoond dat de ultrafijnstof van straalmotoren niet alleen van de verbranding van kerosine komt. Overschakelen op zwavelarme kerosine of op ‘duurzame’ vliegtuigbrandstof is dan ook geen goede oplossing voor het verminderen van ultrafijnstof, stellen de onderzoekers.

Bron: Science Daily