In persberichten van onderzoeksinstituten wordt vaak net gedaan of dierproeven en proeven met mensen hetzelfde is.
Het is hier al vaker opgemerkt. Wees voorzichtig met persberichten, vooral als ze over medische onderwerpen gaan. En dat voorzicht is niet ten onrechte, zo blijkt uit onderzoek van de universiteit van Cardiff (Wales). Fabeltjes over geneesmiddelen en therapieën worden vaker door persberichten dan door journalisten de wereld ingestuurd.
Het is natuurlijk een manier om je toko te verkopen. Kijk eens wat wij voor een belangrijke dingen ontdekken! In de berichtgeving van de onderzoeksinstituten of bedrijven wordt vaak overdreven. Onderzoek bij muizen wordt eenvoudigweg ook van toepassing op mensen verklaard of zaken worden aan elkaar gekoppeld zonder al te veel bewijs. Een mooi voorbeeld daarvan is de grap van een of andere conferencier, wie weet ik niet. In die grap raadde de arts een vrouw die maar niet zwanger werd om op vrijdag vis te gaan eten. Katholieken aten op vrijdag vis en kregen door de bank veel kinderen…
Vaak worden de journalisten die het bericht gemaakt hebben voor boosdoener gehouden, maar de Britse onderzoekers zoeken het ‘lek’ elders: bij de persberichten van de universiteiten en instituten. Dat, vind ik, ontslaat de journalist van dienst niet van schuld. Hij/zij dient door die overdrijvingen heen te prikken en de verzwegen passages boven tafel te krijgen. Maar goed, we vervolgen het verslag in der Spiegel.
De onderzoekers hadden 462 persberichten van Britse universiteiten bekeken en de 668 mediaberichten die daar op waren gebaseerd. Volgens de onderzoekers konden vele persberichten nauwelijks ernstig genomen worden. 40% bevatte overdreven adviezen aan patiënten, 33% werden verbanden gelegd die niet bestonden en 36% deden alsof dierproeven dezelfde uitkomsten geven als proeven met mensen. Hoeveel van die persberichten niet deugden, kon ik in het artikel niet terugvinden.
De journalisten prikten daar duidelijk niet doorheen. Als de persberichten overdreven, deden zij dat ook. Een evenwichtig persbericht leidde zelden tot een overdreven stuk in de pers. Onderzoek in Duitsland zou soortgelijke resultaten hebben gegeven, zodat het Britse onderzoek bredere betekenis zou hebben dan voor de Britse media. Een punt is dat veel van deze informatie ook op het wereldwijde web te vinden is en dus voor iedereen opzoekbaar. Informatie van onderzoeksinstituten en universiteiten wordt over het algemeen als betrouwbaar gezien. Dat journalisten de valkuilen niet zien zou met de personele bezetting te maken hebben en de kennis ter redactie. Zo heeft het NOS-journaal geen enkele wetenschapsjournalist in dienst, om maar wat te noemen. Ook bij kranten met een wetenschapsredactie gebeurt het nogal eens dat een ‘algemene’ journalist er met het wetenschappelijke nieuws vandoor gaat, met vaak tenenkrommende resultaten.
Het zou natuurlijk al een stuk beter zijn als de onderzoeksinstituten en universiteiten zelf eens de hand in eigen boezem zouden steken. Het zou dan al helpen dat de wetenschappers zelf en niet de persafdeling verantwoordelijk zouden zijn voor de inhoud van persberichten. Maar ja, hoor ik de universiteitsbesturen al zeggen, die hebben het alleen over mitsen en maren. Dat verkoopt niet. Onzin ook niet. De onderzoekers zelf hebben er overigens een hard hoofd in dat de situatie ooit zal veranderen.
Bron: der Spiegel