De James Webb-ruimteteleskoop (afb: Wikimedia Commons)

Het heelal is oneindig, maar toch dijt het uit. Waarin, vraag je je dan af. Wat is er buiten de oneindigheid? Dat mag je niet vragen, heb ik me ooit laten vertellen. Nee? Nicole Granucci van de Quinnipiacuniver-siteit probeert het uit te leggen, maar uit haar verhaal kan ik niet meer opmaken dan dat het mogelijk is dat er meer heelallen bestaan, een multiversum. Welke krachten zorgen ervoor dat al die sterrenstelsels zich tegen de zwaartekracht in naar ‘buiten’ bewegen of zit het toch heel anders?
Zou dat verhaal niet eens moeten worden bijgesteld? Ooit kwam ik een astronoom tegen die waarnemingen had gedaan waaruit hij moest concluderen dat het heelal helemaal niet uitdijde. Hij werd uitgekotst door de Amerikaanse astronomengemeenschap en sleet zijn wetenschappelijk leven in een bijzaaltje in een Duitse universiteit. Zo gaat de wetenschap kennelijk om met mensen die de heersende mening niet meteen onderschrijven.
Nu kan Nature wel roepen dat Wendy Freedman de discussie over het uitdijende heelal in rustiger vaarwater heeft gemanoeuvreerd, maar nieuw onderzoek heeft aannemelijk gemaakt dat het heelal sneller uitdijt dan volgens het kosmologisch standaardmodel dat astronomen bedacht hebben mogelijk is.
Astronomen rond Adam Riess van de Johns Hopkinsuniversiteit hebben eerdere metingen gecontroleerd met behulp van de James Webb-ruimtetelescoop. Ze gebruikten die om de afstanden te bepalen van supernova’s, veranderlijke sterren, rode reuzen en koolstofrijke reuzensterren in verschillende sterrenstelsels.

Deze nieuwe, deels nauwkeuriger metingen bevestigen de verschillen tussen de waarnemingen en het kosmologische standaardmodel. De Hubble-constante die onderzoekers bepaalden – een maatstaf voor kosmische uitdijing – is aanzienlijk hoger dan de waarde die is bepaald met behulp van modellen en gegevens uit de vroege kosmos.

Onvoldoende

“Het verschil tussen de waargenomen uitdijing van het heelal en de uitkomst uit het standaardmodel geeft aan dat we er nog onvoldoende van weten”, zegt Riess. “Met twee supertelescopen van de NASA, waarvan de resultaten overeenkomen, moeten we de afwijkingen in de Hubbleconstante zeer ernstig nemen. Het is een uitdaging maar ook een kans om meer over ons universum te leren.” Is dat in rustiger vaarwater? Ik kan echt met geen mogelijkheid meer vinden welke astronoom ik destijds heb gesproken.

arno schrauwers