De twee gevonden makakenhoektanden (afb: univ. van Weimar)
Nederlandse en Duitse onderzoekers hebben tanden onderzocht van makaken die gevonden zijn op de bodem van de Noordzee. Dan denkt je toch op de eerste plaats op een wat ontijdige 1 aprilgrap, maar het persbericht ziet er heel serieus uit. Het zou om de apensuperfamilie Cercopithecoidea gaan en die tanden zouden het eerste bewijs zijn dat in deze contreien ook apen voorkwamen (een ideetje voor herintroductie?). De tanden waren opgegraven tijdens de aanleg van Maasvlakte 2 voor de kust van Hoek van Holland.
Wolharige neushoorns, ‘breedgeschouderde’ elanden, holenleeuwen en rechttandige olifanten het heeft hier ooit allemaal gewoond gedurende de IJstijd en de interglaciale periodes en de Noordzee is een goudmijn wat dat betreft voor dierarcheologen (en andere onderzoekers). Nu kan er een dierensoort aan de lange lijst van dieren die hebben geleefd in de IJstijd en de interglaciale periodes: de aap, een makaak, om wat preciezer te zijn.
Ik associeer apen altijd met warm klimaat, maar de makaken in Japan hebben geen last van sneeuw en ijs. Dat die resten in de Noordzee worden gevonden heeft weinig met de doodsoorzaak te maken. De Noordzee viel regelmatig droog als grote delen van de aarde bevroren.
De ‘buit’ van de opgravingen bestond uit verschillende tanden en een deel van een kaak van een Macaca sylvanus. Die lijken erg op de aapjes die nu nog op de rots van Gibraltar wonen. Die fossielen zouden stammen uit diverse interglaciale periodes. Kennelijk was het zeeniveau in die periodes een stuk lager dan nu. Gedurende de laatste IJstijd zo’n 20 000 jaar geleden zou het zeeniveau 120 m onder het huidige niveau hebben gelegen, maar ik kan me toch niet voorstellen dat die apen hier waren toen de IJstijd op zijn hoogtepunt/dieptepunt was.
Klimmers
Makaken zijn klimmers die houden van een rotsige omgeving. Die vond je in de (droge) Noordzee destijds niet. De onderzoekers denken dat de ongeveer 70 cm grote apen hun vlucht- en rustplaatsen in bomen hebben gezocht. Dat betekent dat de Noordzee in die periode bebost moet zijn geweest en niet bedekt door dikke ijslagen (vul ik daarbij zelf maar aan).
“Helaas kunnen we de leeftijd van de tanden niet met absolute zekerheid bepalen, aangezien de fossielen niet kunnen worden toegeschreven aan een bepaalde, originele sedimentlaag”, zegt onderzoeker Jelle Reumer van de universiteit van Utrecht. “Het kaakfragment dateert waarschijnlijk van een interglaciaal van zo’n 126 000 tot 115 000 jaar geleden. De twee andere fossielen (tanden; as) zijn waarschijnlijk veel ouder. Dat is het bewijs dat de Noordzee nog vele geheimen bevat.”
Ik zit nog steeds met het zeepeil in die interglacialen. Zou dat niet in de buurt moeten liggen van het huidige of in ieder geval zo hoog moeten zijn dat grote delen van de oorspronkelijk tijdens de IJstijd drooggevallen Noordzee weer onder water zouden lopen? Waar bleven dan onze makaken? Op bootjes? Afijn, zo zie je dat je van verbazing over de vroegere bewoners van Nederland en omgeving (toen er nog geen Nederland was) kunt uitkomen bij gepieker over het zeepeil in vroegere interglacialen.
Bron: Alpha Galileo