De riviersbaars

Milieuvervuiling lijkt niet altijd verkeerd uit te pakken.  Zweedse onderzoekers ontdekten dat rivierbaarzen langer leven als ze aan medicijn worden blootgesteld. Dan gaat het vooral over psychofarmaca, geneesmiddelen voor geestelijke aandoeningen, met name Oxazepam, een middel dat wordt gedacht angstgevoelens en spanningen te dempen. Het zou de vissen ‘moediger’ maken, lieten onderzoekers rond Tomas Brodin van de universiteit van Umeå. Overigens ging het bij dit onderzoek om labproeven met rivierbaarzen en kuit van die vis.
Dagelijks komen er via ons rioolsysteem geneesmiddelen in het oppervlaktewater terecht. Oxazepam, chemisch gezien behorend tot de groep van benzodiazepinen, wordt in waterzuiveringsinstallaties niet of niet geheel verwijderd. Het middel hoopt zich op in het spierweefsel van vissen. Oxazepam maakt de vissen, zo bleek uit eerder onderzoek van Brodin, ‘moediger’. Ze verlieten eerder hun schuilplaatsen dan zonder. Dat houdt risico’s in, maar kennelijk ook een beloning, want met de stof blijven de rivierbaarzen langer in leven.
De onderzoekers bestudeerden rivierbaarzen uit een onbezoedeld Zweeds meer en stelden die vervolgens bloot aan hoge en lage doses Oxazepam.  De lage dosis lag onder de waarde die normaalgesproken in oppervlaktewater gemeten kan worden. Toch was het sterftecijfer van de rivierbaarzen in beide gevallen lager dat van ‘schone’ vissen. In een tweede proef werd kuit van de baars 24 uur blootgesteld aan drie verschillende concentraties Oxazepam en maten de onderzoekers het sterftecijfer 30 dagen na de blootstelling. Het sterftecijfer van de jonge baars was hoog in vergelijking met ‘schone’ baarzen. Bij embryo’s die een hoge doses kregen te verduren, daalde het sterftecijfer duidelijk. Die was lager dan bij die baarzen die aan de lage dosis van de angstremmer werden blootgesteld.
Volgens de onderzoekers is hun onderzoek vooral van belang voor giftigheidstests. Daarbij wordt vooral gekeken naar de negatieve effecten op waterorganismen. Medicijnen vormen een ‘nieuwe’ klasse milieuverontreinigende stoffen die niet noodzakelijkerwijs aan dat klassieke beeld voldoen, formuleren de onderzoekers wat omslachtig.

Bron: der Spiegel