De cellen met een antilichaam op het celmembraan dat de receptor voor het rhinovirus blokkeert overleefden (afb: Lerner)

Je bindt antilichamen aan hiv bevechtende afweercellen en je krijgt cellen die onaantastbaar zijn voor dat virus. Die resistente cellen zouden snel de door het virus omgebrachte cellen kunnen vervangen en daarmee iemand van het virus kunnen bevrijden, denken onderzoekers van het Amerikaanse Scripps-instituut. “Dit zou mensen lang tegen het virus kunnen beschermen”, stelt onderzoeker Jia Xie. De onderzoekers zijn van plan de methode op veiligheid en doelmatigheid te testen, alvorens die kan worden toegepast bij mensen. Het is de bedoeling een behandeling te ontwikkelen die leidt tot genezing zonder verdere medicatie.

De nieuwe techniek zou een belangrijk voordeel hebben boven het toedienen van losse antilichamen. In deze opzet worden de antilichamen gekoppeld aan een voor het virus noodzakelijke receptor op het celoppervlak, waardoor het virus de cel niet binnen kan komen. Xie noemt dat een ‘buureffect’: een antilichaam in de buurt is effectiever dan vele antilichamen in het bloed. “Je hoeft niet zoveel moleculen te hebben op een cel om effectief te zijn.”

Voor ze hun kunsten gingen uitproberen op hiv begonnen de onderzoekers met het rhinovirus, verantwoordelijk voor gewone verkoudheden. Ze gebruikten een lentivirus om een gen ‘af te leveren’ aan gekweekte menselijke cellen. Dit gen zorgt er voor dat de cellen antilichamen aanmaken die binden aan een celreceptor (ICAM-1) die het rhinovirus nodig heeft om de cel binnen te komen. Het antilichaam verhindert dat (dus). “Je zou dit een vorm van celvaccinatie kunnen noemen”, zegt medeonderzoeker Richard Lerner.

Rhinovirus

Omdat het gen niet bij alle cellen binnen komt was het eindproduct in het kweekschaaltje een mengeling van genetisch veranderde cellen en niet veranderde cellen. Aan dat mengsel werd het rhinovirus toegevoegd om te kijken wat er gebeurt. Het grootste deel van de cellen stierf binnen twee dagen. In kweken met alleen onveranderde cellen was dat het einde. In de schaaltjes met genetische veranderde en niet veranderde cellen ging eerst een groot aantal cellen dood, maar daarna trad herstel in. Na 125 uur (ruim zes dagen) was het aantal cellen weer op het oude niveau. In feite was dat een evolutionair staaltje: alleen de veranderde cellen bleven over.

Vervolgens gingen de onderzoekers over op het humane immunodeficiëntievirus (hiv). Hiv bindt zich aan receptor CD4 op het celmembraan. Dus zochten de onderzoekers naar antilichamen die die receptor konden blokkeren op afweercellen die normaal gesproken hiv onschadelijk maken. De techniek bleek weer te werken. Ook hier bleven tenslotte alleen maar hiv-resistente cellen over.

Bron: Science Daily