Zelfs de boerenzwaluw verliest terrein (afb: Wiki Commons)
De zesde grote massauitsterving in de wereldgeschiedenis is in volle gang, zo constateren onderzoekers. Alleen al bij de gewervelde landdieren sterven twee soorten per jaar uit, maar een derde van alle populaties krimpt. Daaronder behoren ook diersoorten die niet als zeldzaam of bedreigd worden gezien zoals de boerenzwaluw. Waarschijnlijk zijn de onderzoekers nog mild want die onderzochten ‘alleen’ de gewervelde dieren.
Toen in 2014, waarschijnlijk, de laatste vis van de soort Megupsilon aporus stierf, maakte vrijwel niemand zich daar druk om. Ook het uitsterven van de dwergvleermuis Pipistrellus murrayi in 2009 zal niet veel mensen wakker hebben doen liggen. Gemiddeld sterven er zo’n twee gewervelde diersoorten per jaar uit. 200 zijn er de laatste eeuw verdwenen, stellen Gerardo Ceballos van de nationale autonome universiteit in Mexico en zijn medeonderzoekers. We denken dat we nog tijd hebben om in te grijpen, maar dat is een gevaarlijke vergissing, stellen ze.
Hoe erg het werkelijk is laat zich beter aflezen aan de aantallen. Het verdwijnen van populaties is een voorfase van het uitsterven van de hele soort. Minstens zo fataal is het teruglopen van de aantallen in een bepaald gebied. Hoe kleiner hoe slechter dat voor de populatie is.
27 600 gewervelde diersoorten
De onderzoekers hebben gekeken naar de populaties van 27 600 landwerveldiersoorten. Dat is ongeveer de helft van alle gewervelde landdiersoorten. Ze hebben proberen een schatting te maken van de populatieontwikkeling op oppervlakken van zo’n 10 000 km2. Daarnaast bekeken ze de ontwikkeling van 177 zoogdiersoorten tussen 1990 en 2015.
Het droeve resultaat: “De verliezen bij de populaties is extreem hoog, zelfs bij soorten die tot nu toe als niet bedreigd werden beschouwd. Er is een wereldwijde epidemie van neergang.” Van rond eenderde van de bekeken diersoorten gaan de populaties sterk achteruit maar ook hun aantal. Bij 40% is het aantal nog bestaande populaties met meer dan 80% teruggelopen. Dat geldt vooral voor de zoogdieren in Zuid- en Zuidoost-Azie.
We hebben het dan over sterk bedreigde diersoorten zoals de Hainan-gibbon (Nomascus hainanus), waarvan nog maar 100 in leven zijn. Maar ook bij de wijd verspreide soorten als de boerenzwaluw vindt een sluipende achteruitgang plaats in populaties. Ceballos: “Een blik op onze kaart toont dat rond de helft van de dieren die eens met ons de aarde deelden al zijn verdwenen, evenals miljarden populaties. Het uitsterven van populaties is een voorbode voor het uitsterven van de soort. De zesde massauitsterving is al lang aan de gang en veel verder voortgeschreden dan de meeste mensen denken.”
Schadelijk
Nou en?, zou je, heel antropocentrisch, kunnen zeggen. Dat massale verlies aan diersoorten is schadelijk voor de natuur, maar uiteindelijk ook voor de mens, stellen de onderzoekers. Hoe je het ook wendt of keert, de mens is een onderdeel van die natuur en de draagkracht van de aarde is mede afhankelijk van de levende wereld.
Volgens de onderzoekers blijft er nog maar weinig tijd over de vernieling van de natuur een halt toe te roepen. De onderzoekers denken dat we misschien nog twintig of dertig jaar hebben. “Alle tekenen wijzen op een nog ernstiger daling van de biodiversiteit in de komende twintig jaar. Dat is een donker vooruitzicht voor de toekomst van het leven, ook het menselijke”, beklemtonen de onderzoekers.
Bron: bdw