Julia Haager (afb: UR)

Mensen vervelen zich vaak. Vooral pubers hebben daar een handje van. Meestal gaan mensen dan slechte dingen doen om de verveling te verdrijven of fouten maken. Ze gaan eten, drinken, spelen domme spelletjes of gaan voor de tv hangen, maar verveling schijnt ook zijn goede kanten te hebben, stellen psychologen.
Sandi Mann van de universiteit van Midden-Lancaster kreeg zelf hevige last van verveling toen ze in een kledingzaak waar ze werkte niemand kwam en ze voortdurend kleren steeds opnieuw ging opvouwen om maar wat te doen te hebben. Ze is inmiddels psychologe. Mann gaat er van uit dat verveling ergens voor dient. Het geeft aan dat iets bekend is en (te) vaak voorkomt, zodat je daar geen speciale aandacht aan hoeft te besteden.
Dat zou evolutionair zinvol zijn, want dat ontlast je systeem. Anders waren we constant met elke minimale prikkel bezig die bij ons binnenkomt. We negeren gewoon heel veel. Een bekend voorbeeld is de proef waarbij proefpersonen bij een basketbalwedstrijd allerlei opdrachten kregen, maar geen van allen de man hadden waargenomen die daar in een gorillapak dwars doorheen wqs gelopen. Verveling zou ons mensen hebben doen overleven . Zoiets.
Mann verveelde met collega’s veertig proefpersonen door ze 15 minuten lang telefoonnummers te laten overschrijven. Vervolgens moesten ze toepassingsmogelijkheden bedenken voor twee piepschuimbekers. Dat was bedoeld om hun creativiteit te meten.
Het bleek dat diegenen die het snelst de telefoonnummers overschreven creatiever waren dan een controlegroep die niet vooraf was verveeld met overschrijven. De Duitse dichter Goethe noemde verveling al de moeder van de muzen. Die zou tijd moeten krijgen, vond Goethe, opdat zij jou zou kussen. Newton kreeg zijn geniale invallen na verveling, gaat het verhaal (waarschijnlijk onder een appelboom).

Probleem is natuurlijk dat je niet kunt zeggen: Ik ga me nu een potje vervelen om de beste ideeën te krijgen. “Het hangt erg af wat je met een vervelende situatie doet”, zegt psychologe Julia Haager van de universiteit van Regensburg.
Zij verveelde haar proefpersonen niet eerst zoals Mann. Bij haar was de opdracht creatief, maar die werd steeds herhaald. “Dan blijkt verveling schadelijk voor de creativiteit.” Haager stelt dat verveling slecht voor de motivatie is, maar als je daarna aan iets nieuws mag beginnen zou dat daarentegen een extra motivatie kunnen geven.

Leren omgaan

Je moet je voordeel uit verveling halen, stellen de psychologen en dat zou aan te leren zijn. Haager: “Als je je bijvoorbeeld zit te vervelen in de wachtkamer, kun je gedachtespelletjes doen.” Zo verander je iets van negatief in positief. Of je kunt je inprenten dat die vervelende taak belangrijk is.
Verveling is iets als pijn. Daar heb je ook baat bij. Pijn wil zeggen dat er ergens in het systeem iets mis is. Verveling zou een drijfveer kunnen zijn op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden. Kortom, zo zou de conclusie zijn: verveling is vervelend, maar kan leiden tot iets moois.

Bron: bdw