Je kunt natuurlijk vaccins ontwikkelen om je gevaarlijke virussen van het lijf te houden, maar gegeven het aantal voor mensen gevaarlijke virussen is dat een moeizame weg. Handiger zou het zijn om virusremmer te ontwikkelen die het werk van virussen onmogelijk maakt. Onderzoekers van de universiteit van Washington lijken op weg zo’n middel te ontwikkelen, MM3122 genoemd, dat voorkomt dat virussen cellen binnendringen. Dergelijke middelen moeten dan wel worden toegediend vlak na besmetting (anders heeft het virus zijn kwalijke werk al gedaan).
Coronavirussen gebruiken het menselijke eiwit transmembraanserineprotease 2 (in afko TMPRSS2) om cellen binnen te dringen om daar hun erfgoed te laten reproduceren (hetgeen uiteindelijk tot de dood van de geïnfecteerde cellen leidt). “Er zijn nu prima vaccins voor SARS-CoV-2 maar we hebben effectieve virusremmers nodig”, zegt James Janetka. “Het middel dat wij ontwikkeld hebben voorkomt dat het virus de cel binnendringt. We onderzoeken hoe breed het therapeutisch gebruik is. Ons uiteindelijke doel om een remmer te maken die oraal kan worden ingenomen en onderdeel is van ons bewapening tegen Covid-19.”
Het middel blokkeert TMPRSS2 en een soortgelijk eiwit (matriptase) die te vinden zijn op het membraan van onze longcellen en andere celtypen. Veel virussen zoals het coronavirus maar ook griepvirussen gebruiken deze eiwitten om cellen te besmetten. MM3122 blokkeert de ‘hulp’ die TMPRSS2 daarbij aan de virussen verleent. Daardoor wordt de activiteit van het speereiwit dat het virus gebruikt om de cel binnen te komen verstoord en kan het virus dus de cel niet binnendringen.
Janetka: “Het SARS-CoV-2-virus kaapt de machinerie van onze longcellen om zijn speereiwit te activeren. Dat blokkeert MM3122. In theorie kan dat middel preventief werken. We proberen nu bij muizen uit om een breedspectrumvirusremmer te ontwikkelen, die niet alleen tegen het coronavirus werkt.”
In de cel
Volgens medeonderzoeker Sean Whelan blokkeren de meeste virusremmers bepaalde stappen in de reproductie van het virus-erfgoed als dat al in de cel is. “Dit middel voorkomt dat het virus de cel binnenkomt. Het doel van MM3122 is een lichaamseigen eiwit. Dit zou een grotere barrière voor de vermenigvuldiging van de virussen kunnen zijn dan bestaande virusremmers.”
Volgens Janetka is het middel in principe breed inzetbaar. “Het werkt tegen alle virussen die gebruik maken van dezelfde menselijke eiwitten om cellen binnen te komen.” De proefdieren kregen het middel ingespoten, maar voor mensen zou het medicjin in de vorm een pil moeten worden ingenomen. De onderzoekers zijn nu ook bezig met het ontwikkelen van neussprays, waardoor het middel direct in de longen komt.
Voorlopig zal het middel nog een hele weg moeten afleggen, onder meer op het vlak van veiligheid, alvorens het in de klinische praktijk kan worden ingezet.
Bron: Science Daily