De BoePlee (afb: Leibnitzinstituut)

Je schijnt koeien zindelijk te kunnen maken. Of dat wel kon vroeg diergedrags-kundige Lindsay Matthews (een man) van de universiteit van Auckland (Nieuw-Zeeland) zich al in 2007 af. Nu heeft hij met zijn collega’s een dozijn kalveren geleerd hun plas op te houden en die alleen op een bepaalde plaats te laten lopen. Breed toegepast zou het milieu en het klimaat daarvan aanzienlijk opknappen, maar hoe realistisch is deze oplossing?
Eerder schijnt Lindsay Whistance het in Engeland te hebben geprobeerd. Zij en haar collega’s kregen kalveren zover om hun behoefte alleen op een bepaalde plaats te doen, waarna ze een beloning kregen. Ze was er niet van overtuigd dat de methode praktisch hanteerbaar was. Bovendien was het geld op.

Volgens medeauteur (van Matthews) Jan Lanbein van het Duitse Leibnitzinstituut komt de helft van het ammoniakgas dat in Europa vrijkomt van de uitwerpselen van vee. Ammoniak kan ook verder reageren tot het heftige broeikasgas distikstofoxide (lachgas). Hij stelt dat als je 80% van de koei3enurine zou kunnen opvangen de ammoniakuitstoot met meer dan de helft zou dalen.
De onderzoekers bouwden een kleine loopstal, waar de koeien (kalveren) uiteindelijk op de ‘wc’ (de MooLoo oftewel de BoePlee genoemd) kwamen, de vloer bedekt met kunstmatige turf. In de ruimte kon een klep openklappen met de beloning (gerstmelasse-mengsel). De zestien Holsteinkalveren kregen eerst een plaspil alvorens ze werden opgesloten in de BoePlee. Als ze gepiest hadden kregen ze de beloning. Na zo’n tien dat dertig keer legden tien kalveren het verband tussen piesen en de de beloning. Ze gingen na het piesen naar het beloningsluikje.
Vervolgens werd de afstand tussen de kalveren en de BoePlee groter gemaakt. Kalveren die te vroeg piesten kregen water over zich heen. Na zo’n vijftien ‘rondjes’ liepen tien kalveren zelf naar de plee om te piesen.

Kinderen

Matthews: “Het vermogen van klaveren om zindelijk te worden ligt op het niveau van van twee- tot vierjarigen en ze leren sneller dan de meeste kinderen.” De pies kan worden verzameld en worden gebruikt als meststof en/of ook gebruikt om de gezondheid van de koe in de gaten te houden, stelt Langbein. Volgens Jeffrey Rushen van de universiteit van Brits Columbia, die ook in dit ‘potje’ roert, zal het zindelijk worden van koeien geautomatiseerd moeten worden om het voor de boeren handzaam te maken. Nu hebben we het alleen nog maar gehad over piesen, maar met poepen zal dat ook moeten gebeuren.
Rushen: “We hebben nooit de verstandelijke vermogens van koeien gebruikt.” Koeien blijken verschillende mensen eerder te herkennen dan varkens, die algemeen als slim worden aangemerkt. “Als we gebruik kunnen maken van hun vermogen om de stallen schoon te houden, dan is dat niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de werklast van de boeren.”

Toch denkt Whistance niet dat koeien zindelijk maken realistisch is. De beesten zouden hun plas langer moeten ophouden dan normaal en dan nog zich door de menigte moeten dringen die ook hun behoeften moeten doen. “Ze hebben al moeten leren waar ze moeten liggen en waar ze moeten eten en nu mogen ze ook niet eens een plasje doen als ze moeten.” Dit verhaal gaat uit van koeien in stallen. Wat doen we met koeien in de wei?

Langbein hoopt dat dit werk bijdraagt aan de verbetering van het imago van de koe. “Die worden toch gezien als vies en stom. Dat maakt hoe we ze behandelen. Als mensen beseffen dat deze dieren veel slimmer zijn dan we dachten, zouden we misschien meer geven om hun welzijn.” Dat zal allemaal best (en ik gun het die lieve koe), maar ik denk niet dat we hier de oplossing hebben van een milieu- en klimaatprobleem. Dan hebben we het nog niet eens gehad over  de grote hoeveelheden methaan die koeien opboeren bij het herkauwen…

Bron: Science