Gp120 (bruine driehoek) bindt zich aan CD4-receptor (grijze vinger) ( © 2014 Veronica Falconieri)
Robert Gallo, een van de ontdekkers van het humaan immuundeficiëntie-virus (hiv) schijnt een eind op weg te zijn met een middel, gp120 gedoopt, dat dat virus adekwaat zou aanpakken. Gallo, die aan de universiteit van Maryland (VS) werkt, zou al begonnen zijn het vaccin op mensen (60 vrijwilligers) uit te proberen. Voor zover ik het begrijp is het vooral een middel dat moet voorkomen dat hiv immuuncellen besmet en daarmee het afweersysteem buiten spel zet.
In 1984 was Gallo een van de eerste wetenschappers die ontdekten dat hiv aan de basis lag van aids. Hij was ook de pionier die de bloedtest ontwikkelde om het virus op te sporen. Nu, 31 jaar later, beginnen hij en zijn medewerkers aan klinische proeven met het vaccin, dat bij apen vrij succesvol is geweest. Het vaccin van Gallo is speciaal in die zin dat het zich niet beperkt tot een enkele vorm van hiv. Gallo: “Er bestaan heel wat vormen van het virus en alle vaccins die tot nu toe ontwikkeld werden, zijn gefocust op een enkele vorm.” Gp120 werkt echter op een andere manier en probeert het virus te blokkeren voordat het de T-cellen kan binnendringen. Het virus bindt aan receptoren op een wit bloedlichaampje (T-cel), waarna de cel wordt besmet. Dan is het te laat, redeneert Gallo. Je moet dus voorkomen dat het zo ver komt. Gp120 is een eiwit dat op het oppervlak van het virusmembraan voorkomt, die zich aan de CD4-receptor bindt van de T-cel. Vervolgens worden er door het afweersysteem antilichamen aangemaakt tegen gp120. Daardoor is het virus niet in staat aan de andere receptor (CCR5) te binden, waardoor voorkomen wordt dat de T-cel besmet wordt en het virus zijn desastreuze werk kan doen.
Als het virus eenmaal in die cellen zit, wordt het haast onzichtbaar voor het immuunsysteem en kan het lichaam het onmogelijk nog bestrijden. “Dit vaccin werd ontworpen om het virus in te perken op het moment van infectie, zodat alle verschillende vormen geneutraliseerd kunnen worden.” Gallo is ervan overtuigd dat dit mechanisme aan de basis ligt van een effectief preventief vaccin tegen hiv. Als de klinische proeven positief uitpakken, dan kan het overigens nog jaren duren voor het vaccin kan ingezet worden.