Onze ki-toekomst? Het ziet niet uit als een onderbemenste situatie(afb: gemaakt met behulp van ChatGPT/univ. van Agder)

Ik (=as) had nog nooit van de universiteit van Agder gehoord, maar die blijkt werkelijk te bestaan. Twee onderzoekers van deze Noorse instelling hebben zich eens gebogen over een van de heetste thema’s van de laatste jaren (natuurlijk op grote afstand van de de weergaloze nr 1 klimaatontwrichting) en tien gebieden aangegeven die ki de komende vijf jaar stevig zal veranderen, maar die kun je moeiteloos uitbreiden. Leest en huivert, want lang niet alles is goud dat er blinkt.

De twee (vice)hoogleraren Morten Goodwin en Per-Arne Andersen hebben er een gesproken artikel over gemaakt: Game Over?. Hier komen de tien.
1) Nieuwe wapenwedloop
Je ziet het al gebeuren in Oekraïne, waar ki en droons steeds vaker gekoppeld worden, maar de militaire machten zoals China, de VS en India zijn al volop bezig ki-wapens te ontwikkelen. Die ontwikkeling zal, en dat is niet heel verbazingwekkend, leiden tot een nieuwe wapenwedloop waarbij ki een belangrijke plaats zal innemen. Steeds vaker zullen oorlogen niet door mensen van vlees en bloed worden uitgevochten, maar door ‘intelligente’ wapens/robots en wapensystemen.
Dat betekent niet dat daardoor het aantal slachtoffers zal verminderen. Zoals nu in Oekraïne en in de Gazastrook blijkt dat burgerdoelen als ziekenhuizen en scholen niet langer gevrijwaard zijn van moordende aanvallen. Steeds vaker, denkt het tweetal, zal ook de militaire leiding worden ‘ondersteund’ door ki. Volgens hen zal China deze wedloop winnen.
2) Ki-vermaak
Binnen vijf jaar zal ki niet alleen in staat zijn om films te maken, boeken te schrijven, muziek te maken en spellen te ontwikkelen. Volgens Goodwin zal dat de nieuwe norm worden. Laatst was er bij Eus op tv een dame die zich presenteerde als schrijfster maar bekende ee-ai het verhaal te hebben laten schrijven. Volgens Eus was ze dan hooguit een redacteur, maar hij had haar wel uitgenodigd om haar verhaal te houden.
“Op dit gebied gaan de ontwikkelingen razendsnel”, zegt Goodwin. Dat houden ook vakbonden in Hollywood niet tegen. “Die komen met eisen, maar als de technologie zich bewijst helpt dat niet. In de jaren 80 waren de bonden voor typografen sterk, maar dat was onbelangrijk want de computers en printers kwamen er toch.”
3) Het onderwijs
Lessen en examens worden ouderwets, denken de twee. Er zijn betere manieren om dingen te leren en ki zal, volgens hen, de manier vormen waarop we de kennis tot ons nemen. Goodwin: “Ik denk dat er over vijf jaar geen examens meer zijn. Waarom zouden we iets toetsen dat ki veel beter doet? Universiteiten en scholen zullen er nog wel zijn, maar niet zoals we ze nu kennen.”
Als je die lijn doortrekt zou je uitkomen bij de vraag waarom we dan nog wel kennis zouden moeten opnemen als ki dat veel beter kan dan die stumperige Homo sapiens? Toch zal volgens de twee niet het hele onderwijssteem overboord worden gegooid. “Het basis- en voortgezet onderwijs is wezenlijk voor de mens, waarin je sociale vaardigheden aanleert en fundamentele kennis verwerft. Dat zal blijven, maar wel ondersteund door nieuwe technieken”, aldus Goodwin.
4) Beslissingen
Ki wordt nu al steeds vaker gebruikt bij het schrijven van toespraken en verslagen. Waarom zou ki niet ook steeds vaker door beleidsmakers worden geraadpleegd? “In plaats van comité’s of het raadplegen van deskundigen zouden politici zich kunnen verlaten op ki bij het maken van besluiten over fietspaden en ziekenhuizen.”
Een probleem hierbij is dat op het ogenblik ki-systemen nog volkomen ondoorzichtig zijn. Als zo’n systeem een ‘besluit’ neemt of tot een conclusie komt is in de meeste gevallen volkomen onduidelijk hoe dat daarop uit is gekomen. Als ki voor belangrijke zaken gebruikt worden dan zullen ze eerste volkomen ‘doorzichtig’ moeten worden (dunkt me=as).
5) Werk
Binnen vijf jaar zal er steeds minder behoefte zijn aan menselijke inbreng op het werk. Daardoor worden de overblijvende banen wel interessanter, zeggen de twee. “Werk is, denk ik, iets vreemds. Aan de ene kant hebben we geld nodig voor ons levensonderhoud e.d., maar we ontlenen daar ook ons bestaansrecht aan. We verbinden die twee vaak zonder dat ze noodzakelijkerwijs verbonden zijn.”
De grote vraag wordt wie er baat heeft bij de vervangen van menselijke arbeid door ki. De onderzoekers zijn daar nog niet uit, maar ze weten wel dat er frustraties zullen ontstaan en protesten zullen komen. Andersen: “Mensen die hun baan verliezen krijgen het gevoel dat ze hun identiteit kwijtraken en niet langer belangrijk zijn voor de maatschappij. Ik verwacht veel protesten de komende jaren door de opkomst van ki.”
6) Programmeurs werkloos
Het beroep programmeur zal de komende jaren verdwijnen, stelt het duo. Goodwin: “Dat wordt verleden tijd. Dat werk wordt overgenomen door computers. Wij zeggen alleen wat we willen hebben.” Dat wil niet zeggen dat de mens hierbij irrelevant wordt, stelt hij. Een mens van vlees en bloed zal toch moeten weten hoe je programmeert om een bepaald resultaat te krijgen. “Het inkopen van vaardigheden wordt belangrijker. Als ik een nieuwe webstek wil hebben of een nieuwe toepassing, dan moet ik weten wat ik wil”, zegt de onderzoeker, maar is dat ook zo?
7) Nanorobots in de geneeskunde
Er worden nu al nanorobots in de geneeskunde gebruikt. De onderzoekers denken dat die piepkleine robotjes in combinatie met ki allerlei taken zullen gaan uitoefenen die nu nog vaak menselijke specialisten uitvoeren zoals het herstellen van beschadigde weefsels of het bestrijden van cellen die de weg kwijt zijn zoals kanker- of gemuteerde dopaminecellen in de hersens (Parkinson).
Goodwin ziet in ki een adequaat middel tegen veroudering. “Dat betekent dat ki niet alleen schade herstelt maar ook ontdekt waardoor we verouderen.” In plaats van botox inspuiten zullen we dan nanorobots gebruiken om de rimpels weg te werken, stelt hij, maar dat heeft natuurlijk weinig te maken met het tegengaan van veroudering, hooguit met het wegwerken van de uiterlijke kenmerken van veroudering. Van al die botoxspuiten wordt je ook niet ouder, maar je gaat er alleen steeds opgeblazener uitzien (zegt as).
8) Ruimteonderzoek
Ruimteonderzoek is tijdvretend. Dan hebben we het over duizenden jaren en zelfs als die nanorobots iets vinden tegen veroudering, dan is het onwaarschijnlijk dat de mens zo oud wordt. Ki heeft, denken de onderzoekers, geen last van veroudering (maar dat spreek ik=as tegen). Je zou ki-systemen op pad kunnen sturen. Of dat fysiek of virtueel is vinden de onderzoekers van geen belang. De vreselijke Musk zien ze daarin wel vooroplopen.
9) Algemene kunstmatige intelligentie
Nu zijn ki-systemen alleen maar erg goed op een heel specifiek terrein, maar de ontwikkeling gaat in de richting van algemene (kunstmatige) intelligentie. Andersen denkt niet dat we zo’n systeem al in 2029 zullen hebben, maar wellicht wel een soort Frankenstein-ki die verschillende vormen van ki combineert. Het tweetal is er wel van overtuigd dat zo’n doorbraak er ooit zal komen.
10) Ki-‘hulpjes’
De digitale assistentjes als Siri en Hé Google worden ouderwets. Die ki-‘hulpjes’ komen in je telefoon, horloge, bril of wat voor een elektronisch apparaat ook, maar kunnen ook in een robot van pas komen. Zo’n robot zou in een ‘slim’ huis een maaltijd voor je kunnen bereiden als die merkt dat je honger hebt, zegt het tweetal, maar zouden we dat ook willen?

Beter leven?

Een groot probleem bij al deze toepassingen is natuurlijk de vraag of die de mens een beter leven bieden. Hoe afhankelijker de mens zich maakt van technieken hoe groter de problemen als die door wat voor een oorzaak ook niet meer functioneren.
Een ander belangrijk probleem is dat die afhankelijkheid van techniek een kwetsbaarheid met zich meebrengt die nu al duidelijk is geworden door het brede gebruik van internet. Ooit was het web voor mij (=as) een van de mooiste uitvindingen van de laatste veertig jaar, maar gaandeweg wordt steeds duidelijker hoe derden een steeds grotere greep op mijn doen-en-laten krijgen. Met de door het tweetal geschetste ontwikkelingen wordt die dreiging alleen maar (exponentieel) groter.

Bron: Alpha Galileo