Zit de magneetzin in het oog?
Trekvogels hebben, zo was al lang de overtuiging, een of ander systeem, waarmee ze het aardmagneetveld kunnen voelen, maar (trek)vogels zijn niet de enige: ook zeeschildpadden, wormen, vlinders en wolven en misschien zelfs mensen zouden zo’n magneetzintuig (kunnen) hebben. Onderzoekers van de universiteit van Peking vonden een ijzerbevattend eiwit, MagR gedoopt, dat binnen cellen dienst doet als kompas. Volgens de Volkskrant zit MagR in cellen in het oog.
De overtuiging was dat zo’n magneetzintuig bestond, maar waar zich dat bevond en vooral hoe het zou kunnen werken was tot nu toe onbekend. Nu heeft een onderzoek door Can Xie c.s. het eiwit gevonden dat verantwoordelijk zou zijn voor het ‘magnetische gevoel’. Er waren twee stromingen, tot op heden. Sommige onderzoekers dachten dat het magneetzintuig ijzerbindende moleculen waren, andere dat het eiwit cryptochroom (Cry), een lichtgevoelige verbinding, daarvoor verantwoordelijk was. Xie ging er van uit dat dat wel eens allebei waar kon zijn. Het molecuul waar de onderzoekers naar op zoek waren moest ijzer bevatten, het moet in de cel actief zijn en wel in de kop van het dier (waar dieren hun magneetzin lijken te hebben). Bovendien moest de verbinding op de een of andere manier een verbond aangaan met Cry. De onderzoekers bekeken het genoom van fruitvliegjes, vlinders en duiven. “We vonden dat een gen aan alle voorwaarden voldeed”, zegt Xie. Dat werd MagR genoemd. Met behulp van een elektronenmicroscoop en computersimulatie probeerden ze uit te vogelen hoe dat eiwit er uit zou zien. Het leek op een soort cilinder: 20 MagR-moleculen met daaromheen 10 Cry-eiwitten. Vervolgens slaagden ze er in dat eiwitcomplex te isoleren bij duiven en monarchvlinders. De staafjes waren zo magnetisch dat ze naar de ijzerbevattende instrumenten van de onderzoekers sprongen. De onderzoekers hebben nog niet gekeken bij fruitvliegjes wat er gebeurt als het MagR-gen wordt verwijderd of gedeactiveerd, dus het harde bewijs is er nog niet, maar Xie heeft er alle vertrouwen in.
Nu is dus de magneet gevonden, maar nog niet duidelijk hoe dat magneetzintuig werkt. Een idee is dat als een beest (mens?) van richting verandert de staafjes naar noord blijven wijzen, zoals bij een kompasnaald. Misschien dat de beweging van de eiwitten een ander molecuul aanzet een signaal door te geven naar het zenuwstelsel. Mij lijkt dat de lichtgevoeligheid van het complex een rol moet spelen. Afijn, het beginnetje is er, maar Xie en zijn collega’s elders in de wereld hebben nog wel wat werk te doen.
Bron: New Scientist