Het ijs op Noordoost-Groenland
Het is tot nu toe erg lastig geweest om de hoeveelheid ijs te schatten die op Groenland jaarlijks smelt. De schattingen zijn gebaseerd op computermodellen. Nu hebben, onder meer, Deense klimaatonderzoekers schattingen gemaakt op basis van waarnemingen van de ijssmelt op Groenland. De resultaten moeten een duidelijker beeld scheppen van de bijdrage van de ijssmelt op Groenland aan de zeespiegelstijging. “Als we niet weten welke bronnen bijdragen aan de zeespiegelstijging, dan is het ook moeilijk die te voorspellen”, zegt onderzoeker Kristian Kjeldsen van de universiteit van Kopenhagen. Tussen 1900 en 2010 zou Groenland 9 miljard ton ijs hebben verloren (± 3,4 mrd ton).
Het schijnt voor het eerst te zijn dat onderzoekers gebruik hebben gemaakt van directe waarnemingen. De onderzoekers waren vooral geïnteresseerd in de periode van na de zogenaamde kleine ijstijd (1200 tot eind van de 19de eeuw), waar de ijslaag op zijn top was in de afgelopen 1000 jaar. Die veranderingen worden waargenomen als het ijs zich terugtrekt en indrukken achterlaat in het landschap. De vegetatie is verdwenen door schuivend ijs en als het ijs zich terugtrekt dan hebben de geërodeerde delen van een helling een lichtere kleur dan de niet geërodeerde. Aan de grens daartussen is ook de maximale verspreiding van het ijs af te lezen. Andere bewijzen van het bewegende ijs kunnen rotsen zijn en gruis die vooruitgeduwd kunnen zijn door het ijs en ook daar kunnen de maximale grenzen van het ijsdomein aan worden afgelezen.
Directe observaties haal je van luchtfoto’s. Tussen 1978 en 1987 zijn er duizenden luchtfoto’s van Groenland genomen. Samen met de gegevens van gletsjers hebben de onderzoekers de hele zaak in drie dimensies gereconstrueerd om achter de hoeveelheid ijs te komen. Na 1983 leveren satellietwaarnemingen en luchtfoto’s de observaties voor die berekeningen. Een belangrijke bron van informatie waren de foto’s van het nationale kadaster van Denemarken, waarop zowel de ijsvrije gebieden als de ijsmassa 100 km landinwaarts zijn te zien. De resultaten laten zien dat de ijsmassa op Groenland de vorige eeuw aanzienlijke hoeveelheden ijs verloren heeft. Het verlies aan ijs aan de noordwest- en zuidoostkant van Groenland lag tussen de 53 en 83% van de totale ijssmelt in die periode. Kjeldsen: “We schatten niet alleen het totale verlies aan ijsmassa, maar berekenen ook de veranderingen op regionaal en lokaal niveau en zeggen iets over de veranderingen van gletsjers.”
Volgens de berekeningen van de Denen zou de Groenlandse ijssmelt tussen 1900 en 2010 10 tot 18% hebben bijgedragen aan de zeespiegelstijging. Bij de IPCC-berekeningen zijn de bijdragen van de ijssmelt op de Zuidpool en Groenland niet meegenomen in de zeespiegelstijging. Ook is de zeespielstijging door warmteuitzetting van het water niet verdisconteerd voor de periode van 1901 tot 1990. Dat komt door gebrek aan waarnemingen uit die periode. “We zien dat het gemiddelde verlies aan ijs het laatste decennium veel groter is dan elke andere periode in de laatste 115 jaar”, zegt medeonderzoeker Shfaqat Abbas Khan van de technische universiteit van Denemarken.
Bron: (e) Science News