Door het smelten van het landijs op Groenland wordt de aantrekkingskracht van het ijs op het omliggende water, de zelfgravitatie, kleiner en komt de landmassa omhoog, met als gevolg een dalende zeespiegel rond Groenland (afb: Grinsted, Jevrejeva, Riva, and Dahl-Jensen)
De stijging van de zeepspiegel in Noordwest-Europa door het smelten van poolijs en gletsjers als gevolg van de aardopwarming zou wel eens groter kunnen zijn dat tot nu toe aangenomen, zo hebben onderzoekers van, onder meer, het Niels Bohr-instituut (Den) becijferd. De stijging van de Noordzee zou deze eeuw heel goed de 1,5 m of meer kunnen bereiken, denken ze. Overigens lopen de diverse voorspellingen over de zeespiegelstijging nogal uiteen.
De zeespiegelstijging, het moge duidelijk zijn, is een grote bedreiging voor laagliggende kustgebieden zoals in Bangla Desh, Noordwest-Europe, de eilanden in de Stille Oceaan en Thailand. Het gevaar is niet overal hetzelfde, want afhankelijk van plaatselijke factoren. “Zelfs als de zeespiegel stijgt, stijgt die niet overal hetzelfde. Dat komt door plaatselijke veranderingen van het zweaartekrachtveld en het opwippen van de landmassa”, zegt onderzoekers Aslak Grinsted van het Niels Bohr-instituut van de universiteit van Kopenhagen. Zo trekt de enorme ijsmassa aan het water, de zogeheten zelfgravitatie, waardoor de zee daar in de buurt een hoger peil bereikt dan verder van de ijsmassa gelegen delen en daalt daardoor bij het smelten van het landijs het peil rond de met ijs bedekte landmassa en stijgt het niveau van het verder afgelegen water. Een ander belangrijk effect is het omhoogkomen van de landmassa door het verdwijnen van het ijs. Als ijs verdwijnt verdwijnt een gigantische massa en komt het land omhoog, ook al gaat dat zeer traag (we rekenen dan in duizenden jaren). Volgens de berekeningen stijgt het land rond de Botnische golf tussen Zweden en Finland nog altijd sneller dan de, verwachte, zeespiegelstijging: per saldo een (verwachte) daling van 10 cm. De onderzoekers berekenden, rekening houdend met die effecten, uitgaande van het klimaatrapport van het IPCC hoe groot de zeespiegelstijging zal zijn in Noord-Europa. Daarbij komen ze uit op cijfers die voor Nederland en Engeland ernstiger (want hoger) zijn dan tot nu toe veelal aangenomen. Grinsted: “Voor Londen is de beste schatting dat het zeepeil met 0,8 m stijgt. Een stijging van meer dan 0,9 m wordt voor Engeland erg onwaarschijnlijk geacht, maar onze berekeningen tonen dat er een kans van 27% is dat die grens wordt overschreden en we kunnen niet uitsluiten dat het zeepeil deze eeuw tot 1,75 zal toenemen.” Voor Nederland is de beste schatting een fractie hoger: 83 cm. Ook hier is de kans op meer rond een kwart dat de 105 cm-grens wordt overschreden en zelfs 1,8 m achten de onderzoekers niet onmogelijk. “Beide landen hebben kustbescherming met sluizen, dijken en barrières, maar is het voldoende?”, vraagt de onderzoeker. “Ik hoop dat onze doemscenario’s worden meegenomen in de voorbereidingen van die landen op de klimaatveranderingen.” Kopenhagen is met een stijging van 68 cm wat minder bedreigd, maar ook hier kunnen de onderzoekers stijgingen tot 1,6 m niet uitsluiten. Rond Groenland, tot zo’n 2000 km, daalt de zeespiegel (en dan hebben we het ook over IJsland en Noorwegen). Het zijn natuurlijk berekeningen (en papier is geduldig) en of die kloppen is de vraag. Dat hangt van allerlei zaken af. Hoe snel smelt het ijs op de Zuidpool en zal dat een plotselinge instorting zijn? Hoe dan ook, het lijdt geen twijfel dat we met onze huidige gedrag meehelpen het ijs te doen smelten met als gevolg een stijgende zeespiegel. Laten we ons maar voorbereiden op het ergste scenario, stellen de onderzoekers. Dan kan het alleen maar meevallen, is waarschijnlijk de gedachte.
Bron: Science Daily