PLpro en de plaatsen waar de drie natuurlijke fenolverbindingen (YRL, HBA en HE9) binden (afb: Univ. Hamburg/Nature)

Het lijkt er op dat stoffen die in de natuur voorkomen iets kunnen uitrichten tegen het coronavirus. Die fenolverbindingen komen voor in, onder meer, olijfolie, rode wijn, koperblad  (Acalypha setosa, lid van de wolfsmelkfamilie) en afrikaantjes. Die stoffen blokkeren een voor het virus belangrijk enzym (PLpro), zo constateerden onderzoeksters.
PLpro schijnt voor het coronavirus van ‘levensbelang’ te zijn. Als een virusdeeltje een cel binnendringt, dwingt het de cel zijn erfgoed en eiwitten aan te maken. Die eiwitten worden als een keten aangemaakt. PLpro knipt die keten in de juiste (eiwit)brokken, waaruit dan weer nieuwe virusdeeltjes ontstaan. Een ideaal doelwit om het virus te bestrijden, dus. “PLpro heeft daarnaast nog een andere belangrijke functie”, zegt Vasundra Srinivasan van de universiteit Hamburg. “Het blokkeert een eiwit van het afweersysteem, ISG15, en verzwakt daarmee de afweer van de cel aanzienlijk. Als we PLpro blokkeren dan versterken we daarmee ook de afweer van de cel.”

Srinivasan en collega’s gingen op zoek naar stoffen die binden aan PLpro. Daarbij richten ze de blik op de natuur, al leverancier van veel medicijnen of van ideeën voor geneesmiddelen. Srinivasan: “Daartoe hebben we vijfhonderd verbindingen uit bibliotheek voor natuurlijke verbindingen getest of die zich binden aan PLpro van het coronavirus. Als een stof op de juiste plaats aan dat enzym bindt kan die de functie ervan blokkeren.”

Of stoffen zich aan het enzym binden zou met de normale onderzoeksmethoden niet zijn vast te stellen. Dat was wel mogelijk met een röntgenonderzoek bij de elektronensynchotron DESY. De onderzoeksters maakten van de vijfhonderd proefmengsels van enzym en natuurlijke stof uit de stoffenbibliotheek minuscule kristalletjes. Die werden met rontgenlicht bestraald. Daardoor kregen de onderzoeksters een atoomnauwkeurig beeld van de kristalletjes en is dus te zien of de uitgekozen stof ook daadwerkelijk bindt aan PLpro.

Drie kandidaten

Het bleek dat drie van de vijfhonderd kristalletjes ook daadwerkelijk een binding vertoonden. Het bleek te gaan om fenolverbindingen zoals hydroxyethylfenol (YRL). Die stof komt in rode wijn en olijfolie voor en wordt gebruikt als medicijn tegen hartritmestoornissen. De tweede verbinding is hydroxybenzaldehyde (HBA) die voorkomt in koperblad en de derde is methyldihydroxybenzoaat (HE9) dat in afrikaantjes zou voorkomen. HE9 is een antioxidant en werkt als ontstekingsremmer. HE9 komt voor in, onder meer, groene thee.

In proeven bleken die drie verbindingen de activiteit van het enzym met 50% tot 70% te verlagen. Dat betekent niet dat we rode wijn of olijfolie moeten gaan slikken, stellen de onderzoeksters. Daarvoor zou het effect te gering zijn. “Groene thee drinken zou een coronabesmetting niet genezen, net zo min als dat kanker of wonden geneest”, zegt medeonderzoeker Christian Betzel. “Het voordeel van deze stoffen is hun bewezen veiligheid (voor mensen; as).” De onderzoeksters bekijken nu of er coronamedicijnen kunnen worden ontwikkeld op basis van deze drie veelbelovende natuurstoffen.

Bron: bdw</em>