Stephen Hawking (foto: the Guardian)

De beroemdste invalide ter wereld, Stephen Hawking, blijft verbazen. Al verschillende malen heeft Hawking gewaarschuwd voor de gevaren van kunstmatige intelligentie en onlangs waarschuwde de sterrenkundige ons weer dat de kans op een vernietigende ramp voor de aarde toeneemt. Dat geeft niet, want we gaan hier toch weg (en elders in het heelal de boel versjteren, denk ik dan). Ik moet het nog zien. Miljarden mensen expediëren van de aarde naar waar? Is Hawking aan het malen? Hoe dan ook: zijn verhaal intrigeert. Hij is in wezen een optimist. De BBC zendt die lezing in twee delen uit: op 26 januari en op 2 februari.

Mensen doen wel geleerd, maar leren weinig. We zijn allemaal ‘hoogopgeleid’ (en daarmee meteen ook weer niet), maar veel slimmer zijn we daardoor niet geworden. Wij mensen zijn zelfzuchtige klunzen. Hawking waarschuwt ons al een tijdje dat het de verkeerde kant op gaat: kunstmatige intelligentie gaat ons overbodig maken en buitenaardsen zouden ons wel eens niet aardig kunnen vinden. Somberman Hawking, hij heeft daar alle redenen voor, heeft daar onlangs een prijs voor gekregen, samen met Elon Musk: de Luddite award. Luddieten waren mensen die tegen de mechanisering van de industrie streden en te boek staan als technohaters en tegenstanders van de vooruitgang (door techniek). We maken er een zooitje van zei hij onlangs tegen zijn publiek.
Als grootste bedreigingen voor het voortbestaan van de aarde noemt Hawking de aardopwarming, nieuwe door de mens gemaakte virussen en een kernoorlog. “Hoewel de kans op een ramp voor de aarde per jaar gerekend klein is tellen die kansen op en worden nagenoeg zekerheid in de volgende 1000 of 10 000 jaar.” Hawking wilde zijn publiek ook hoop geven: we hoeven ons volgens hem alleen druk te maken over de volgende honderd jaar. Over duizend jaar zou de mens zich door het heelal verspreiden denkt de grote geleerde. “Het eind van de aarde is niet meteen het eind van de mensheid.”
Een hele opluchting. Vervelend is natuurlijk wel dat we dan een planeet naar de kloten hebben geholpen waar we aardig uit de voeten kunnen en we moeten nog maar afwachten of er elders in de ruimte zoiets moois te vinden is. Aan dat sprankje hoop voegt Hawking ook meteen weer een scheut pessimisme toe door te veronderstellen dat die buitenaardsen ons mensen misschien niet leuk vinden. Dat zien we dan wel weer…

Leiders

We moeten om die problemen het hoofd te bieden verantwoordelijke en intelligente leiders kiezen. Die zouden de exodus moeten leiden naar planeet Plim en verder. We moeten ruimte-enthousiastelingen als Jeff Bezos, Elon Musk en Matt Damon aanmoedigen door te gaan met hun heilzame werkt.
Hawking ziet zich zelf als een optimist en wat mij betreft heeft hij daarin alle gelijk van de wereld. Waar vinden we die leiders en waarom zouden wij aardse klunzen die leiders volgen (het verhaal doet een beetje fascistisch aan en dan heb ik het over de ideologie: volg de leider). Hij maakt zich wel zorgen over de wetenschappelijke kennis onder de mensen. “In een democratische maatschappij moet iedereen basiskennis hebben van de wetenschap om gefundeerde beslissingen te kunnen nemen over de toekomst.” Waarom zou die prutser die mens heet nu ineens wel goede beslissingen kunnen nemen, die hij/zij tot nu toe niet heeft kunnen nemen?

Hawking is een optimist in zijn eigen scenario. Ik vind dat hij die Luddietenprijs helemaal niet verdient. Aan jonge wetenschappers vertelt hij dat ze hun verhaal moeten vertellen waar ze mee bezig zijn en wie weet begrijpen ze het dan zelf ook. Hawking zal wel een groot geleerde zijn, maar ik krijg toch eerder het idee dat hij begint te malen, dan dat hij de vooruitgang van de techniek aan diggelen zou slaan zoals de Luddietenprijsuitreiker, de ITIF, ons wil doen geloven.

Bron: CNet