Het ijsverlies in beeld gebracht berekend op basis gegevens spionagesatelliet (afb: Science)

De Himalaya geldt als derde Pool van de wereld als het gaat over de ijsvoorraad, maar ook die derde ijskast is niet ongevoelig voor de aardopwarming. Het jaarlijkse ijsverlies is inmiddels verdubbeld en bedraagt nu zo’n 8 miljard ton. Sedert 1975 heeft die derde wereldijskast een kwart van zijn lading verloren, zo berekenden onderzoekers op basis van beelden van een spionagesatelliet.
De gletsjers in de Himalaya en de aanpalende bergketens vormen een enorm ijsreservoir en een levensbron (water) voor bijna eenmiljard mensen. Daarnaast vormen die ook een factor in het klimaat, maar het ijs verdwijnt er al tientallen jaren.
Opmerkelijk is daarbij dat niet alle gletsjers daar onder te lijden hebben. Hoe dat precies zit was tot voor kort niet goed bekend, maar, tot nu toe, geheimgehouden beelden van spionagesatellieten boden Joshua Maurer van de Columbia-universiteit in New York en zijn medeonderzoekers de gelegenheid de ontwikkelingen over een langere periode te volgen. Tijdens de koude oorlog bracht de spionagesatelliet KH-9 Hexagon (‘Big Bird’) grote delen van de Himalaya in beeld. Op basis van die satellietbeelden konden Maurer en de zijnen voor het eerst de ontwikkeling volgen van 650 gletsjers vanaf 1975. Met behulp van die beelden maakten ze ruimtelijke modellen om zo de ijsmassa te kunnen berekenen tot 2000 en daarna.

IJs verdwenen

Uit de berekeningen kwam naar voren dat de laatste 40 jaar de 650 gletsjers aanzienlijke hoeveelheden ijs hebben verloren. De snelheid waarmee dat gebeurt is sedert 2000 verdubbeld. Tussen 1975 en 2000 lag het verlies nog op 25 m per jaar, sedert de eeuwwisseling is dat verlies op 50 m gekomen. Omgerekend betekent dat een jaarlijks ijsverlies van 8 miljard ton.
Bijna alle delen van het hooggebergte hebben te maken gehad met ijsverlies, maar het snelst gebeurt dat (uiteraard) in de lagergelegen delen. Volgens berekeningen van Maurer c.s. zou het Dak van de Wereld sedert 1975 een kwart van zijn ijsmassa verloren hebben.

Een van de oorzaken van dat verlies is de aardopwarming, maar recente studies hebben aangetoond dat andere factoren zoals de veranderende moesson en de toenemende roetneerslag een rol zouden kunnen spelen, misschien nog wel groter dan de klimaatverandering. Of dat klopt hebben de onderzoekers bekeken door beroete en onberoete gletsjers te vergelijken. Ook analyseerden ze de invloed van de neerslag.

Die andere invloeden dan klimaatverandering bleken niet uit te maken. Of gletsjers nu beroet of maagdelijk wit waren, of ze onder invloed van moessons stonden of niet, bij alle viel eenzelfde trend van ijsverlies te meten (berekenen) en dat over het hele 2000 km lange onderzoeksgebied. De gemiddelde temperatuur steeg van 1975 tot 2000 met 1°C. De onderzoekers leiden daaruit af dat de klimaatverandering de belangrijkste drijfveer voor het ijsverlies in de Himalaya is. Maurer: “De resultaten zien er precies zo uit als we bij een door het klimaat bepaalde ijsverlies zouden verwachten.” En hoe zit het met die neerlag? Ik begrijp dat daar geen gegevens van beschikbaar zijn.

Bron: bdw