Er blijkt nog ‘leven’ te zijn onder de ‘nullijn’ van de hersens. Als een elektroencefalogram geen signaal meer geeft, dan zou je kunnen denken dat de hersens niet meer actief zijn. Niet dus, zo blijkt uit onderzoek van de Canadese universiteit van Montréal en van het Koningin Maria-ziekenhuis in Roemenië. Die tot nu toe onzichtbare hersenactiviteit hebben de onderzoekers Nu genoemd naar de Griekse letter ν.

Activiteit van de hersenschors (Cx) en de hippocampus (Hipp) in diep coma (afb.: Plos One)

De eerste waarnemingen zijn gedaan in Roemenië aan een patiënt in een zeer diep coma die een zeer krachtig epilepsiemedicijn kreeg toegediend. Zijn behandelend arts, Bogdan Florea, zocht contact met de Canadese universiteit, omdat hij onverklaarbare dingen zag op de elektroencefalogram van de patiënt. “Kennelijk gebeuren er dingen in de hersenen die we tot nu toe niet gezien hebben”, zei hij tegen zijn collega Florin Amzica van de universiteit van Montréal.
Amzica besloot de bevindingen van Florea te testen door bij katten, een modelproefdier voor neurologische studies, kunstmatig een diep maar omkeerbaar coma op te wekken met het verdovingsmiddel isofluraan. In die toestand geeft het belangrijkste hersendeel, de hersenschors of cortex, een nullijn, die wijst op het ontbreken van hersenactiviteit. In die toestand bleek in ander deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor herinneringen en leerprocessen, de hippocampus, toch iets gaande te zijn. Die niet eerder waargenomen ’trillingen’ hadden ook invloed op de hersenschors. Die onder-nul-activteit, de Nu dus, zou dezelfde zijn als die bij de menselijke patiënt was waargenomen.
Die ontdekking heeft therapeutische waarde, stellen de onderzoekers. Soms worden zwaar gewonde of ernstig zieke patiënten in een kunstmatig coma gebracht om het lichaam en de hersenen te beschermen en ze de tijd te geven te herstellen. Volgens Amzica zou nu bewezen zijn dat dat ook daadwerkelijk het geval is.
“Een orgaan of een spier welke lange tijd inactief is, gaat mettertijd achteruit. Het is aannemelijk te denken dat dat ook voor hersenen geldt bij een coma op de nullijn. Inactieve hersenen zouden op den duur slechter kunnen uitpakken dan hersenen met een minimum-activiteit. Het feit dat de hippocampus actief is zou absoluut een voordeel voor de patiënt moeten zijn.”
Deze ontdekking zou ook voeding geven aan de gedachte, dat hersenen, zo lang ze intact zijn, een diep coma kunnen doorstaan. “Het blijkt dus dat de hippocampus ‘opdrachten’ geeft aan de hersenschors”, zegt mede-onderzoeker Daniel Kroeger en hoofdauteur van het artikel in het open wetenschapstijdschrift Plos One. Kroeger ziet grote mogelijkheden voor het hersenonderzoek. “Er openen zich nu allerlei wegen om fundamenteel onderzoek te doen.”

Bron: Alpha Galileo