Bij een synaps zorgen de neurotransmitters voor het overbrengen van het signaal van de ene hersencel op de andere (afb: Wiki Commons)

Tau-eiwitten zijn betrokken bij meer dan twintig hersenziektes, met inbegrip van dementie. Deze eiwitten vormen, door welke oorzaak dan ook, in sommige gevallen in hersencellen knopen, die uiteindelijk tot de dood leiden van die cellen.
Onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie in Leuven ontdekten dat de tau-eiwitten al hersencellen kunnen verstoren voordat ze knopen vormen. De onderzoekers rond Patrik Vertreken stellen een methode voor om in dat proces in te grijpen. Of dat echt praktisch is, is nog maar de vraag.
Tau-eiwitten hebben een functie in de vorming van het celskelet. Ze hebben hun kwade roep vooral gekregen door hun kwalijke rol in allerlei hersenziektes. Zo vormen ze knopen bij de hersencellen van Alzheimer-patiënten, maar spelen ook een minne rol bij, onder meer, de ziektes van Parkinson en en Huntington. De tau-eiwitten raken bij die ziektes los van het celskelet en vormen ophopingen die het functioneren van de hersencellen verstoren.
Het blijkt echter dat al voor die tau-knopen ontstaan de ‘zwervende’ eiwitten de communicatie tussen cellen verstoren, zo ontdekten de VIB-onderzoekers. Verstreken: “We hebben aangetoond dat gemuteerde tau-eiwitten losraken van het celskelet. Ze concentreren zich vooral in de synapsen van neuronen (de verbindingen tussen hersencellen; as). Dat is niet alleen zo bij fruitvliegjes, maar ook bij ratten en menselijke hersencellen. Bij die synapsen worden, bij wijze van communicatie tussen de cellen, een soort blaasjes, vesikels genoemd, met signaalstoffen overgedragen. Als tau-eiwitten zich daar concentreren dan verstoren ze de synaptische overdracht.”

Voorkomen

Verstreken: “Nu we dat weten kunnen we een manier zoeken om dat te voorkomen. Als we voorkomen dat tau die vesikels bezetten in hersencellen van ratten en fruitvliegjes, kunnen we de verstoring van de synaptische overdracht verhinderen, maar ook de celdood.”
Er zal nog wel het een en ander aan onderzoek gedaan moeten worden of dat een haalbare strategie is voor menselijke patiënten, erkennen de onderzoekers. Een belangrijk probleem hierbij is hoe je moet vaststellen dat tau uit de band is gesprongen. Er zal dan toch eerst een niet al te ingrijpende methode moeten worden ontwikkeld om een vroegtijdige diagnose te kunnen stellen.

De onderzoekers realiseren zich dat kennelijk ook, want ze waarschuwen in het persbericht dat een wetenschappelijke doorbraak (vooruit dan maar weer) nog geen medische doorbraak is. Je kunt wel weten hoe iets in elkaar steekt, maar nog niet weten hoe je die situatie kunt voorkomen. Het VIB biedt aan vragen van (de familie van) patiënten te beantwoorden: patienteninfro@vib.be. Ik hoop dat ze weten wat ze zich op hun hals halen.

Bron: EurekAlert