Beste redactie, 

Het lijkt erop dat U (=de verzamelde redacteuren) niet in de gaten heeft (althans daarvan geen blijk van geeft) in welk een precaire situatie de mensheid terecht is gekomen door eigen toedoen. De dreigende klimaatontwrichting is een aanzienlijk grotere en heftiger dreiging dan de door het coronavirus veroorzaakte crisis, maar ik lees toch vooral over de ontwrichting die de coronacrisis veroorzaakt voor onze economie, dat ‘we’ weer terug moeten naar ‘normaal”. Ook bij NRC Handelsblad is de klimaatcrisis ‘even’ niet belangrijk meer, lijkt het. 

Dat ‘normaal” heeft ons zowel de klimaatverandering als de coronacrisis bezorgt. We zullen onze maatschappij drastisch moeten veranderen willen we de ergste gevolgen van de klimaatontwrichting voorkomen. Daarbij vergeleken zijn de coronamaatregelen een ‘lachertje’. Al meer dan veertig jaar weten we, althans de zekerheid werd steeds groter, dat de mens zijn eigen woonplaneet naar de gallemiezen helpt, maar ‘we’, inclusief de redactie, doen of ons neus bloedt. 

De coronacrisis heeft ons niet alleen ellende gebracht, maar heeft ons ook geleerd dat er drastische maatregelen genomen kunnen worden om een crisis af te wenden en dat er kennelijk ook essentiële en niet-essentiële  bedrijven bestaan. Vreemd is dan weer dat vliegbedrijven essentieel zouden zijn. Dat zijn nou net de bedrijven die niet alleen een onevenredig groot aandeel hebben in de klimaatverandering, maar ook in het over de wereld verspreiden van het coronavirus. 

Tot voor heel kort was de overheersende mening dat de luchtvaart in Nederland nog verder uitgebreid moest worden. Er zou een overloopvliegveld komen in de IJsselmeerpolders en dat is ongeveer het laatste wat we moeten doen om klimaatverandering te voorkomen, maar in NRC Handelsblad heb ik daar nooit enig kritisch geluid over mogen vernemen. 

Het wel en wee van onze ‘economie’ is Handelsblads grote zorg, maar die ‘economie’ heeft de wereld juist in grote problemen gebracht. Wat vrij algemeen onder ‘economie’ wordt verstaan is maar een klein hoekje van de samenleving. Ooit zei de fameuze Wim Kok ter verantwoording van de miljarden die werden gestoken in de uitbreiding van Schiphol dat dat goed zou zijn voor de economie. Miljarden besteden aan blauwe badeendjes is net zo goed voor wat nu algemeen als ‘economie’ wordt beschouwd. Die armetierige ‘economie’ en haar dogma’s, die resultaten van vervuilende bedrijven optelt bij de resultaten van bedrijven die de vervuiling opruimen, heeft ons opgezadeld met de klimaatverandering en met de coronacrisis.  

‘Normaal’ 

Wat er nu onder economie verstaan wordt is geen wetenschap maar een geloof. Dat geloof heet kapitalisme met als doel winstmaximalisering. Dat is wat mij betreft het oude ‘normaal’. Het kapitalisme zou op zijn minst stevig aan banden moeten worden gelegd, maar ik denk dat er uiteindelijk een maatschappij zou moeten komen die vooral kijkt naar de behoeften van de wereld waar de mens een ‘onderdeel’ van vormt. 

In de oude denkwijze van wat economie is praat ook NRC Handelsblad over de kosten van de klimaatverandering/-ontwrichting, maar dat is het verhaal helemaal niet. Het gaat om een gedragsverandering.  Hoe leven we, hoe gaan we met onze omgeving om, hoe bewegen we ons, wat eten we  enzovoort, maar vooral: hoe veranderen we dat? Wat lees ik daarover in de krant?

Het is toch volslagen idioot dat een uit technisch oogpunt uiterst krakkemikkig product als de auto (dat heeft zelfs het blad voor ingenieurs ‘De Ingenieur’ ooit toegegeven) als een eerste levensbehoefte wordt gezien. Ook Uw krant plaatst recensies van dat krakkemikkige product. De auto is het toppunt van energie- en materiaalvernietiging: ruim duizend kilo materiaal gebruiken om gemiddeld tachtig kilo levend materiaal te vervoeren ten koste van een geweldige verspilling van enorme hoeveelheden voornamelijk fossiele energie, ten koste van vele levens, schaarse ruimte en van onze gezondheid.  

Allerwegen wordt gedaan, ook in Uw krant, dat elektrische voertuigen een (deel)oplossing zouden zijn voor het klimaatprobleem, maar dat is jezelf voor de gek houden. Op het ogenblik wordt het overgrote deel van de elektrische energie fossiel opgewekt, maar zelfs als alle elektrische energie duurzaam zou worden opgewekt dan blijven er aan de auto nog steeds grote bezwaren kleven als materiaal-, energie- en ruimteverspilling en als bedreiging voor de gezondheid van vele mensen (verkeersslachtoffers die we altijd negeren en door tekort aan beweging).

Klimaatverandering tegengaan hoeft helemaal niet zo veel te kosten, afgezien van de ‘ombouw’ van de energievoorziening. Als we allemaal gaan fietsen (dat mag zelfs elektrisch zijn) en het vlees het vlees laten dan zijn we al een heel eind op de goede weg. De ritjes die de gemiddelde automobilist rijdt zijn makkelijk te fietsen en dat is meteen goed voor zijnhaar gezondheid. Bovendien zullen we wat aan de maar voortdenderende bevolkingsgroei moeten doen, maar  door een betere verdeling van de bronnen die de wereld ons zo ruimhartig levert zal  hoogstwaarschijnlijk ook de bevolkingsgroei snel verminderen. Ik denk dat met een nieuwe economie (niet die bekrompen oude die alleen maar gericht is op groei) die gericht is op het wel en wee van de wereld we een goede kans maken de ergste ontwrichting van het klimaat te voorkomen. 

Zelf 

We zullen af moeten van ons verkwistende manier van leven. Dat is vast heel erg lastig maar zeker doenlijk en ik denk dat we dat toch vooral zelf moeten doen door onze manier van leven te veranderen.. Van politici hoeven we niet al te veel te verwachten en van bedrijven al helemaal niets. De Shells, de Esso’s en BP’s hebben tientallen jaren de zaken belazerd. Wordt die bedrijven iets in de weg gelegd? Vliegmaatschappijen en autofabrikanten werden gezien als brengers van de vooruitgang en het vrolijke leven (kijk maar eens naar al die consumptiebevorderende reclame voor auto’s en vliegreizen), maar deze hardlopers zijn doodlopers, bijna letterlijk. 

We hebben het zelf in de hand.  Dat is het verhaal dat ik heel erg mis in NRC Handelsblad.

met vriendelijke groet,

arno schrauwers 

(zie ook: https://www.arnoschrauwers.nl/weblog) 

Ns: Het is overigens niet de bedoeling dat dit traktaat gepubliceerd wordt. Een antwoord zou fijn zijn.