Het gat op 15 september 2021 (afb: Copernicus)
Jarenlang konden we horen dat de mens tijdige en succesvol het gat in de ozonlaag had gedicht door het verbod van bepaalde drijfgassen (cfk’s), maar de laatste jaren leek het minder goed te gaan met dat ‘gat’. Onderzoeksters denken dat de gehalogeneerde drijfgassen niet de oorzaak zijn voor dat ‘gat’ boven de Zuidpool.
Ondanks dat dat gat zich leek te sluiten bleef dat de laatste vier jaar vrij groot, stellen onderzoeksters van de universiteit van Otago in Nieuw-Zeeland. Volgens hen zijn de cfk’s niet de enige boosdoeners die zorgen voor het periodiek verdwijnen van ozon in de stratosfeer zon 15 tot 50 km boven de aarde. De onderzoeksters analyseerden de schommelingen in de ozonconcentraties op diverse hoogtes van 2004 tot 2023.
Volgens Hannah Kessenich is er veel minder ozon midden in het gat dan negentien jaar geleden. “Dat betekent dat het gat niet alleen groter is maar ook dieper gedurende de lente (op het Zuidelijk Halfrond;as).” Volgens de onderzoeksters zijn de recente grote gaten niet het gevolg van cfk’s.
In 1987 spraken landen in Montréal af de gewraakte drijfgassen en koelmiddelen te verbieden. Jarenlang is die overeenkomst gezien als een groot succes, maar dat lijkt nu twijfelachtig.
Grootst
Kessenich: “Terwijl het Montréalprotocol de situatie met de ozonvernietigende cfk’s sterk heeft verbeterd is dat gat nu het grootst in de laatste drie jaar en op een na grootst in de laatste vijf jaar. We hebben gegevens tot en met 2022 meegenomen, maar het gat is dit jaar al weer groter dan de drie voorgaande jaren, vorige maand meer dan 26 miljoen km2, bijna twee keer de grootte van Antarctica. Dat gat heeft ook invloed op de hoeveelheid warmte die de atmosfeer kan bergen.” Dat gat heeft ook invloed op de windpatronen op het Zuidelijk Halfrond en het oppervlakteklimaat.
De ozonlaag beschermt aardbewoners tegen gevaarlijke uv-straling. Gelukkig voor de mens wonen er maar weinig van die diersoort direct onder dat zich voortdurend openend en (niet helemaal) dichtende gat.
Bron: Science Daily