Regenwoud in Gabon (afb: phys.org)

Veel mensen zullen het valse idee hebben dat als we eenmaal allemaal ingeënt zijn tegen het coronavirus we weer ‘normaal’ kunnen gaan doen. Allesbehalve. Ik heb het dan niet alleen over dat het oude ‘normaal’ heeft geleid tot een ernstige klimaatcrisis, maar ook over de zekerheid dat corona nog honderdduizenden, misschien wel miljoenen ‘broertjes’ en ‘zusjes’ heeft die elk op hun beurt voor coronatoestanden zouden kunnen zorgen. In Gabon zijn virusjagers op zoek naar mogelijke kandidaten.
Zes mannen in gele beschermkledij struinen in de verlammende hitte rond in een Gabonees oerwoud. Ze proberen erachter te komen hoe (ernstige) ziekteverwekkers zoals het coronavirus de ‘sprong’ naar de mens maken. Het zestal is net een grot binnengegaan waar een kolonie vleermuizen huist. “Onze opdracht is ziekteverwekkers te vinden die een gevaar kunnen zijn voor mensen en aan de weet te komen hoe de overdracht tussen de soorten plaatsvindt”, zegt Gael Maganga van de universiteit van Franceville (Masuku). Vleermuizen worden nogal vaak gezien als overbrengers van allerlei microbieel onheil, ook bij het coronavirus.

De onderzoekers vangen met een net vleermuizen en nemen monsters van hun mondflora en van hun poeperd. Die gaan mee terug naar het lab om te worden geanalyseerd op microbieel ongerief.
Er zijn mensen die doen alsof vleermuizen de schuld hebben van de besmettingen, maar het zit natuurlijk anders. De voortdurende opmars van de mens ten koste van andere aardbewoners is natuurlijk het grote probleem. Daardoor komen vleermuizen (of welke ‘aanstichters’ dan ook) in contact met mensen, met alle voor de mens vervelende gevolgen van dien. Maganga: “Menselijk gedrag is vaak de oorzaak van een opduikend virus. Tegenwoordig met de groeiende bevolking, geïntensiveerde landbouw en jacht is er steeds vaker contact tussen mensen en dieren.”

850 000 virussen

Volgens een IPBES-rapport van october zouden er tot 850 000 virussen kunnen bestaan bij dieren die mogelijk ook mensen zouden kunnen besmetten. 70% van de ziektes die door ziekteverwekkers worden veroorzaakt hebben eerst huisgehouden onder dieren alvorens te zijn ‘overgestapt’ op mensen, stelt dit rapport, en elk jaar komen er zo’n vijf bij die ook mensen besmetten.

Pauline Grentzinger van het Lekedi-wildpark nabij Masuku stelt dat het geen kwestie is van mensen tegenover dieren. “Wat met de ene soort gebeurt op het gebied van gezondheid heeft gevolgen voor de andere. Natuurgebied beschermen is ook mensen beschermen.”

In Gabon vond elke ebolauitbraak altijd plaats in een gebied dat grens aan Congo (Gabon grenst niet direct aan Congo, wel aan Congo-Brazaville. Gabonese onderzoekers hebben bij vleermuizen het ebolavirus aangetroffen. Maganga zou hebben aangetoond dat ook het coronavirus bij vleermuizen is aangetroffen, ook de SARS-CoV-2-variant die nu wereldwijd huishoudt. Toch wordt er in Gabon en andere Afrikaanse wouden nog steeds gejaagd.
In april verbood Gabon de verkoop van vleermuizen en schubdieren, beide gezien als virusverspreiders, maar dat verbod schijnt lastig te handhaven vanwege de heersende armoede. Een jager kan in een nacht een maandloon bij elkaar schieten.

Bron: phys.org