a. galwegen van de lever b. galblaas c. afvoerkanaaltje galblaas d. grote galblaas e. alvleesklier f. afvoerkanaaltje alvleesklier g. papil van Vater h. twaalfvingerige darm (iafb: KWF).

Alvleesklier-kanker laat zich noch door chemothe-rapie noch door bestraling behandelen. Afweercellen zouden er geen greep op hebben. Nieuw onderzoek van het Amerikaanse Fred Hutchinson-kankeronderzoekcentrum maakt duidelijk dat kankercellen in de alvleesklier zich beschermen tegen het afweersysteem door afweeronderdrukkingscellen. Als deze cellen werden verwijderd, komt het hele afweercircus wel op gang. “De boodschap is dat de afweerreactie wel adequaat is als we de obstakels wegnemen”, zegt onderzoeker Sunil Hingorani. Overigens kunnen die T-cellen het niet alleen af. Ook chemo- en immuuntherapie zijn nodig om de tumor onschadelijk te maken, denken de onderzoekers

Alvleesklierkanker is bijna altijd dodelijk. “Het sterftecijfer is bijna even hoog als het aantal gevallen”, zegt Hingorani. “Alvleesklierkanker luistert niet naar de regels van andere kankersoorten. Het zaait snel uit, is bestand tegen behandeling en overleeft prima bij een geringere bloedaanvoer.” De tumor bouwt een vezelachtige wand rond zich op die zoveel druk uitoefent dat de bloedvaten naar de tumor afgeknepen worden. Daardoor werkt chemotherapie ook niet. Ook is het moeilijk de immuunreactie te stimuleren, omdat er weinig moleculaire doelen voor de immuunaanval zouden zijn. Nu blijkt uit muisproeven dat er niet te weinig doelen zijn voor een immuunaanval, maar dat de kankercellen gebruik maken van afweeronderdrukkende cellen. Als die worden verwijderd kan het eigen afweersysteem aan de slag.

Dit kankertype wordt vrijwel altijd laat ontdekt. Daardoor is er ook vrij weinig bekend over de ontwikkeling van deze kankersoort. De onderzoekers bekeken bij een genetisch gemanipuleerd muismodel hoe de ziekte zich manifesteert. Eerder onderzoek van het instituut had al laten zien dat een bepaald enzym de tumor ‘bereikbaar’ maakt voor chemobehandeling. In dit onderzoek bekeken Hingorani en medewerkers hoe de tumor reageert op het afweersysteem. Ze wisten al dat  verschillende afweeronderdrukkende cellen de tumor binnendringen. Ze bekeken hoe die cellen kunnen worden aangepakt.
Ze ontdekten dat een type cel er uit sprong. Die cellen (granulocyt myeolideonderdrukkercellen; Gr-MDSC’s) worden vooral aangemaakt in het beenmerg als de kanker zich in de alvleesklier ontwikkelt. De kankercellen stimuleerden de aanmaak van die afweeronderdrukkers door een bepaald eiwit, in afko GM-CSF, te produceren.
De afweeronderdrukkers keren zich tegen de T-lymfocyten of T-cellen. T-cellen zijn dat soort reacties ‘gewend’, maar de onderdrukkercellen voorkomen dat de T-cellen zich delen en veroorzaken zelfs de dood van die afweercellen. Dat kan worden omgekeerd door de onderdrukkercellen weg te nemen. Als dat gebeurt, dan infiltreerden de T-cellen niet alleen in de tumor, maar zagen de onderzoekers ook dat de T-cellen hun normale, voor de kankercellen verwoestende werk doen.
Mensen schijnen die onderdrukkercellen ook te hebben, wat hoop geeft op een wapen tegen alvleesklierkanker bij mensen. Bovendien bleek dat als de T-cellen hun normale werk kunnen doen, de druk in de tumor afneemt, waardoor die wel bereikbaar wordt voor chemotherapie.
Het ziet er echter naar uit dat de T-cellen het niet alleen af kunnen. De onderzoekers werken nu aan de ontwikkeling van een T-celtherapie, waar ze de onderdrukkercellen vernietigen, in combinatie met een immuuntherapie en chemobehandeling. “Ons doel is niet een stapgewijze verbetering, maar een zo radicaal mogelijke aanpak van alvleesklierkanker”, zegt Hingorani.

Bron: Eurekalert