Zo ongeveer ziet de lignine in chemische notatie er uit (afb: WIkicommons)

Lignine is een belangrijke component van hout of beter gezegd planten in het algemeen (rond een kwart van gedroogd hout), maar is chemisch lastig te kraken in voor de mens nuttiger verbindingen. Onderzoekers van de universiteit van Tokio rond Kyoko Nozaki zouden een katalysator hebben ontwikkeld die die klus wel kan klaren. Meteen wordt er dan gespeculeerd over biomassa als basisgrondstof voor de chemische industrie als alternatief voor aardolie.

De nieuw ontwikkelde katalysator splitst de koolstof/zuurstofbinding in lignine waardoor er chemisch handzamer verbindingen ontstaan als fenolen en arylmethylethers (aromatische verbindingen), belangrijke basiscomponenten van het voor de mens onverteerbare lignine. De kat zou heel selectief een C-O-binding doorbreken en de aromatische ringen intact laten. Op die wijze zouden er uit dat splitsingsproces voor de chemische industrie wezenlijke aromatische basisverbindingen ontstaan als benzeen, tolueen en xyleen. Als katalysator gebruikten Nozaki c.s. hydroxycyclopentadiënyliridiumcomplexen. De reactie verloopt in een waterstofatmosfeer. Met dit type katalysator werden fenolderivaten (arenolen) ontdaan van zuurstof en leverden arenen zoals benzeen, naftaleen (enz.) op. Arylmethylesters werden omgezet in arenolen (aromtische alcoholen. Voor niet-scheikundigen klinkt dat waarschijnlijk als een reeks krachttermen, maar voor scheikundigen begint het er dan op te lijken dat de noot lignine op het punt staat gekraakt te worden en dat het voor de mens nu onbruikbare lignine een uiterst nuttige grondstof wordt. “Dit onderzoek toont het potentieel van onze katalysatoren voor grootschalige toepassing van lignine als grondstof voor de chemische industrie in plaats van fossiele brandstoffen”, zegt Nozaki. “Het is ons doel een duurzame samenleving te verwezenlijken die efficiënt gebruik maakt van hernieuwbare bronnen.” De grote vuurdoop moet dit procédé nog krijgen. Het is nog steeds zo dat er groot verschil is tussen wat er in het lab mogelijk is en wat er in de (chemische) fabriek haalbaar is, uiteraard ook in economisch opzicht.”