… in de atmosfeer, moet ik daar aan toevoegen. Dat klinkt vreemd, want meer CO₂  in de atmosfeer is als kunstmest voor planten, maar de vraag is natuurlijk wat die rijstplant daar mee doet.  Een veldonderzoek in Japan en China zou hebben uitgewezen dat verhoogde kooldioxidewaarden leiden tot een afname van het gehalte van vier belangrijke vitamine B’s, van ijzer en zink en ook van eiwitten. Rijst is voor miljarden mensen een belangrijk voedingsmiddel.  Volgens onderzoekers schuilt in die afname een gevaar voor vooral arme rijsteters dat ze te weinig van die noodzakelijke voedingsstoffen binnen zullen krijgen.
Het kooldioxidegehalte in de atmosfeer is nu zo’n eenderde hoger dan 200 jaar geleden. “Mensen zeggen altijd dat meer CO₂ goed is voor de plantengroei en dat klopt ook”, zegt onderzoeker Lewis Ziska van het Amerikaanse ministerie van landbouw. “Hoe planten op die toename reageren is bepalend voor de voedingswaarde.” Eerder waren er al aanwijzingen dat als planten sneller groeien de voedingswaarde niet toeneemt maar juist afneemt.

Dat is nu in veldproeven onderzocht bij achttien verschillende rijstsoorten. De planten groeiden in een atmosfeer met een kooldioxidegehalte van 570 delen per miljoen (promiljoen), waarden die aan het eind van deze eeuw worden verwacht. Daarbij gebruikten ze een methode (aangeduid met de afko FACE) waarbij de rijst in de openlucht kan groeien. “We weten dat planten in kassen niet zo groeien als in de openlucht”, zegt medeonderzoeker Kazuhiko Kobajasji van de universiteit van Tokio. Bij het FACE-systeem wordt via een pijpsysteem kooldioxide op 30 cm hoogte toegevoegd. Na de oogst werd de rijst geanalyseerd op het gehalte aan voedingsstoffen en sporenelementen zoals vitamine B, vitamine E, zink, ijzer, calcium en eiwitten.

Minder vitaminen, eiwitten en ijzer

De met kooldioxide ‘verrijkte’ lucht leidde tot een daling van het eiwitgehalte met gemiddeld 10%, van het ijzergehalte met 8% en zink met 5%. Dat was al eerder waargenomen. Nieuw was dat de gehaltes vitamines B1, B2 en B5 met tussen de 12 en 17% afnamen, dat van vitamine B9 zelfs met 30%. Er traden geen verschillen op bij de hoeveelheden calcium en vitamine B6 per gewichtseenheid. Het vitamine-E-gehalte steeg zelfs enigszins.

Die (overwegende) daling in de invoedingswaarde zou zwaarwegende gevolgen kunnen hebben, vrezen de onderzoekers. Rijst in in Azië en in toenemende mate in Afrika is een zeer belangrijk voedselgewas. Rijst is niet alleen een bron van koolhydraten, maar ook van eiwitten en belangrijke vitamines. Daling van de gehaltes van die ‘extra’s’ zou volgens de onderzoekers wel eens de gezondheid van miljoenen mensen kunnen bedreigen.
Voor honderden miljoenen mensen in Zuidoost-Azië is rijst verantwoordelijk voor meer dan de helft van de dagelijkse hoeveelheid calorieën en eiwitten. Vooral voor de armere mensen zal een daling van de voedingswaarde gevolgen hebben. Dat is een tot nu toe onderschat risico van de verbranding van fossiele brandstoffen en de ontbossing, stellen de onderzoekers.

Bron: bdw