Na verlamming of ziektes kunnen mensen soms niet meer praten. Nu zijn onderzoekers er in geslaagd twee van die mensen weer hun ‘spraakvermogen’ (via de computer) terug te geven. Er zijn zelfs twee verschillende methodes zijn: een met een hersenimplantaat en een met een elktrode’muts’.Bij het onderzoek van Francis Willett van de Stanforduniversiteit en zijn collega’s ging  het om een patiënte die door de spierziekte ALS haar spraakvermogen was kwijtgeraakt. De onderzoekers brachten elektroden aan in het deel van de hersenschors dat het spraakvermogen huisvest. De hersenactiviteit die daarmee gemeten werd, werd door een computer ‘vertaald in woorden. Na vier maanden oefenen kon de patiënte 62 woorden per minuut produceren (een stuk trager dan normaal praten, maar veel sneller dan met oudere systemen) met een foutscore van 23,5% in een vocabulaire van 125 000 (Engelse) woorden.

Het tweede onderzoek stond onder leiding van Edward Chang van de universiteit van Californië in San Francisco. Ook daar ging het om een enkele, vrouwelijke, patiënt. Bij haar werden de hersensignalen opgenomen via een elektroden’muts’ (zoals bij het afnemen van een elektroencefalogram; EEG), gericht op hetzelfde spraakcentrum op de hersenschors.
Hier werden de signalen gedetecteerd die aan bepaalde spieren gegeven worden om klanken te vormen. Daarbij maakten ze onderscheid tussen 39 fonemen (zeg maar letters). Die fonemen vormen de woorden en de woorden de zinnen. Deze patiënte kwam tot 78 woorden per minuut met een foutscore van 25%. Ook hier kwam de spraak van een poppetje op de computer.

Voorlopig nog niet

Volgens Willett is er nog geen sprake van dat het systeem op grotere schaal kan worden ingezet, maar het is wel een grote stap vooruit. Voorlopig kunnen alleen onderzoekers nog maar met de computer omgaan om gedachten in woorden om te zetten. Of het kunstmatig intelligente systeem ook voor anderen werkt is nu nog een grote vraag. Het gaat om twee experimenten met elk een proefpersoon. Voorlopig nog niet, dus.

Bron: der Spiegel