De ziekte van Alzheimer is waarschijnlijk een van de meest onderzochte aandoeningen, maar al dat speurwerk heeft tot nu toe nog maar weinig resultaat opgeleverd. Een klinische proef met een van de weinige (gedachte) medicijnen die fase 3 hebben gehaald, de laatste voor toelating, met 2000 patiënten met Alzheimer in een vroege fase heeft weinig opgeleverd. Het middel, solanezumab van het farmabedrijf Eli Lilly, werd geacht de effecten van Alzheimer te vertragen.

Het gedacht Alzheimermedicijn solanezumab is een antilichaam. Dat zou zorgen voor het opruimen van de voor Alzheimer kenmerkende beta-amyloïdeplaques. De hoop was dat dat de patiënten zou beschermen tegen de verwoestende uitwerking van die plaques op de hersenen. Het middel blijkt geen voordeel voor het geheugen van de patiënten te hebben in vergelijking met een controlegroep. Eli Lilly kondigde aan niet verder te zullen werken aan de ontwikkeling.
Al in 2012 bleek dat het antilichaam patiënten met gevorderde Alzheimer niet hielp. Het farmabedrijf hoopte echter dat het wel effectief zou zijn in een eerdere fase van de ziekte.
Volgens James Warner van het Imperial College in Londen zou solanezumab het eerste volgende-generatiemiddel zijn tegen Alzheimer dat tot fase 3-onderzoek is gekomen. “Het was in potentie een nieuwe benadering: regelmatige injecties om de amyloïde aan te pakken.” Volgens Robert Howard van het University College in Londen was de uitkomst geen verrassing. “Wat we hebben geleerd van tientallen jaren onderzoek en honderden mislukte klinische proeven is dat hoe veelbelovend de eerste onderzoeksgegevens ook mogen zijn het er in feite alleen om gaat wat er bij de klinische proeven voor een resultaten met de effectiviteit worden behaald.”

Goede spoor

De recente mislukking doet de vraag rijzen of de farmaceutische bedrijven wel op het juiste spoor zitten. Daar wordt vooral gemikt op het aanpakken van de amyloïdeplaques en, in minder mate, op de tau-knopen in de hersens van de patiënten. Er heerst in de medische wereld verschil van mening of die eiwitklonteringen de wortel van het kwaad zijn of slechts symptomen van een ander probleem.
Tussen 2002 en 2012 is het overgrote deel (99,6%) van de studies die gericht zijn op het voorkomen, genezen of vertragen van Alzheimer gestaakt. In Nederland lijden zo’n 140 000 mensen aan de ziekte van Alzheimer en nog eens 60 000 aan andere vormen van dementie. De verwachting is dat dat aantal met de toenemende vergrijzing zal stijgen.

Bron: the Guardian